دین و زندگی اول تا چهارم متوسطه-علمی - آموزشی
خلاصه دروس و سوالات دین و زندگی اول تا سوم دبیرستان و پیش دانشگاهی
دین و زندگی اول تا چهارم متوسطه-علمی - آموزشی
خلاصه دروس و سوالات دین و زندگی اول تا سوم دبیرستان و پیش دانشگاهیاهم مطالب و سوالات درس شانزدهم دین و زندگی اول متوسطه
درس شانزدهم : کار ، گوهر زندگی
هدف کلی :
آشنایی با اهمیت کار و تلاش در فرهنگ اسلامی و گرایش به سوی آن
مرور بر مفاهیم :
1. خداوند ، طبیعت پیرامون را برای بهره مندی انسان آفریده و مسخره گردانیده است .
2. انسان باید روزی خود را در طبیعت جستجو کند و با کار و تلاش به آن برسد .
3. لازمه ی دریافت برکات الهی ، کار روی منابع طبیعی و ایجاد عمران و آبادانی است .
4 . آثار کار عبارتند از :
- شکوفایی استعدادها
- لطافت احساس
- تمرکز قوه ی خیال
- احساس عزت نفس
5. اثرات کار و فعالیت سازنده عبارتند از :
- سبب آبادانی جامعه می شود .
- در تعالی روح و شخصیت انسان موثر است .
پیام آیات : « سوره ی شریفه نحل ، آیه ی 10 تا 14 »
- خداوند ، طبیعت پیرامون رابرای بهره مندی انسان آفریده و مسخر گردانیده است .
- تسخیر شب و روز ،ستارگان و دریاها نشانه هایی از قدرت خداوند هستند .
- آب ،درخت ،کشت و زرع ،انواع میوه ها ،ماهی های خوردنی دریا و زیورهای گران بهای دریایی می خواهند به ما بیاموزند که باید روزی خود را در طبیعت جستجو کنیم.
ذکر نمونه هایی از نعمت ها و بخشش های بی شمار خداوند در زمین و آسمان و محیط زندگی ما برای این است که :
الف) در آنها تفکر و تعقل کنیم .
ب ) به یاد محبت های خدا باشیم .
ج ) با کار و تلاش نعمتهای خدا را به دست آوریم .
د ) شکرگزار خداوند باشیم .
-- . داشتن هدف و آرمان های بزرگ و امید و تلاش برای رسیدن به آنها از ویژگیهای دوره ی نوجوانی و جوانی است . تحرک ،جنب و جوش و پویایی است که به هدف های بلند واقعیت می بخشد و کام آدمی را شیرین می کند .
نظر معصومین (ع) در مورد کار برای کسب روزی :
- قرار گرقتن در شمار انبیاء
- آمزریده شدن
- . با اینکه امام صادق (ع) در بسیاری از اوقات به کشاورزی هم می پرداختند . و می فرمایند : ، من دوست دارم که برای به دست آوردن روزی رنج بکشم و آفتاب بخورم .
- . امام کاظم (ع) در زمین خودشان ،به شدت مشغول کار بودند . و می فرمایند : کار و فعالیت ،سیره ی پیامبران ،اوصیای آنان و بندگان شایسته ی خداست .
آثار تربیتی کار :
- شکوفایی استعدادها: انسان در کار ، خود را می آزماید ، کشف می کند و به توانایی های وجودی خود پی می برد .
- لطافت احساس
- تمرکز قوه ی خیال
- احساس عزت نفس: کسی که کار می کند و دستش را پیش دیگران دراز نمی کند احساس عزت و کرامت نفس می کند
پیام های اصلی
- کار از ارکان مهم زندگی است .
- نعمت های خداوند را باید با کار و تلاش به دست آورد .
- کار و تلاش عامل اصلی رسیدن به هدف است .
- در سختی کار لذت و گشایشی است که در هیچ آسایشی یافت نمی شود .
تفاوت شخصیت یک انسان تلاش گر با یک فرد بیکار :
چنین شخصی احساس عزت و کرامت نفس می کند ، به امور بیهوده نمی اندیشد ، قدر و زحمت کار را می داند ، از رنج مردم به رنج می افتد و شادمانی مردم او را شاد می کند ، احساسات متعالی دارد و توانایی های وجود خود پی می برد .
سوالات مهم درس شانزدهم (کارگوهر زندگی) اول متوسطه
1 - وقتی از کار سخن می گوییم مقصود چیست ؟
2 - ذکر نمونه هایی از نعمت ها و بخشش های بی شمار خداوند در زمین و آسمان و محیط زندگی ما ، برای چیست ؟
3 - راز سربلندی اشخاص و ملت ها در چیست ؟
4 - رسول خدا ( ص ) درباره ی اهمیت تلاش و کار چه می فرماید ؟
5 - از دیدگاه پیامبر اکرم ( ص ) ملعون چه کسی است ؟
6 - از نظر امام علی ( ع ) فقر چگونه حاصل می شود ؟
7 - چند مورد از آثار کار در تربیت انسان را نام برده و به اختصار توضیح دهید .
8 - چگونه کار در تمرکز قوه ی خیال مؤثر است ؟
9 - عزت نفس چگونه در سایه کار حاصل می شود ؟
10 - آیه ی شریفه ی « هُوَ الَذی اَنزَلَ مِنَ السَّماء ماءً لَکُم مِنهُ شَرابٌ وَ شَجَرٌ فیهِ تُسیمون » را ترجمه کنید .
11 - اهمیت و جایگاه کار در زندگی انسان را بنویسید .
12 - انسان ها چگونه می توانند به فضل و نعمت های خداوند در زمین بهتر دست یابند ؟
13 - تأثیر کار را بر انسان بنویسید .
14 - ارزش کار از چه جهت است ؟
15 - یکی از نتایج کار ، شکوفائی استعدادهاست ، آن را توضیح دهید .
16 - لطافت احساس به عنوان یکی از نتایج کار در زندگی انسان را شرح دهید .
17 - منظور از اتقان در کار چیست ؟
18 - نتایج و آثار اهل کار و تلاش بودن را بنویسید .
19 - آیه ی شریفه ی « یُنبِتُ لَکُم بِهِ الزَّیتونَ وَ النَّخیلَ وَ الاَعنابَ وَ مِن کُلَّ الثَّمَراتِ اِنَّ فی ذلِکَ لَایه لِقومٍ یَتَفَکَّرُون » را ترجمه کنید .
20 - آیه ی شریفه ی « وَلتَکُن مِنکُم اُمَّهُ یدعونَ اِلَی الخَیرِ وَ یأمُرونَ بِالمَعروفِ وَ ینهَونَ عَنِ المُنکَرِ وَ اُولئِکَ هُمُ المُفلِحون » را ترجمه کنید .
اهم مطالب و سوالات درس پانزدهم (15)دین و زندگی اول متوسطه
درس پانزدهم (15) : ادب دوستی
1. حفظ دوستی مشکل تر از پیدا کردن دوست است . زیرا این مشکل بودن دو جهت دارد .یکی از جهت گران بها و با ارزش بودن و دیگری از جهت ظرافت و شکنندگی .
2. پایداری رابطه دوستی و رسیدن به ثمرات و نتایج آن بستگی به انجام مسئولیت های متقابل دارد .
3. شخصیت دوست را باید محترم شمرد .
4. حق دوست و برادر را نباید ضایع کرد .
5. نباید انتظار داشته باشیم دوست ما هر گونه خواسته ی ما را برآورده سازد .
6. دوست باید خیر خواه دوست خود باشد .
7. حد دوستی را باید رعایت کرد . یعنی در دوستی میانه روی باید داشت .
8. تربیت خانوادگی در شخصیت انسان موثر است و افراد پاک و لایق در خانواده های پاک تربیت می شوند . لذا شناخت خانواده دوست برای انتخاب او مفید است .
9. به زحمت انداختن ، ظلم و اجحاف ، شوخی های آزار دهنده ، استفاده بیش از حد و بدون اجازه از امکانات دوست و باعث سستی دوستی می شود
.امام علی (ع) : به اتکاء رابطه صمیمانه و دوستانه ، حق برادرت را ضایع مکن .زیرا این عمل رابطه دوستی را از بین می برد و کسی که حقش را ضایع ساخته ای دیگر دوست تو نخواهد ماند .
10 . امام علی (ع) درباره کسانی که توقع نامعقول از دوست خود دارند می فرماید :
« کسی که از دوست خوئ جز به فداکاری خشنود نمی شود ، همواره در خشم و ناراحتی است . »
11. رسول خدا (ص) « دوستان خوب مانند دو دستی هستند که هنگام شستن ، یکدیگر را تمیز می کنند و از آلودگی ها پاک می سازند . »
سوالات مهم درس 15
1-چهار مورد از وظایف ما را نسبت به دوستان نام ببرید.
2- دو نمونه از مصادیق بی احترامی به دوست را بنویسید.
3-نمونه هایی از احترام به دوست را بنویسید.(2مورد)
4-چرا نگهداری برخی چیزها از به دست آوردن آنها مشکل تر ا ست؟
5- پایداری و بقای دوستی به چه عاملی بستگی دارد؟
6-یکی از وظایف دوستی (رعایت حقوق متقابل ) ا ست . آن را توضیح دهید.
7-چه کارهایی سبب سست شدن را بطه ی دوستی می شود؟
8-کسی که از دوست خود جز فداکاری انتظاری ندارد همواره ...................و.................. است.
9- رسول اکرم (ص) دو دوست خوب را به چه تشبیه کرده ا ست ؟وچه نتیجه ای برای یکدیگر دارند؟
10-فرمایش امام علی (ع) را در باره میانه روی و اعتدال در دوستی بنویسید.
11- شیفتگی و علاقه ی فوق ا لعاده به دوست از عوامل اصلی ................................ ا ست.
الف- رعایت حقوق دوستی ب- خروج از میا نه روی ج- توقع بیجا د- احترام به دوست
12- آیا شناخت خانواده دوست در دوستی تاثیر دارد؟چرا؟
13- وظا یف ما نسبت به دوستان خود چیست ؟چهار مورد بنویسد . 1 نمره 14- چرا حفظ دوستی از به دست آوردن آن مشکل تر است ؟ 1نمره 15- شرط تداوم دوستی ها چیست؟ توضیح دهید .1 نمره 16- چه عواملی پیوند دوستی ها را سست می کند .1نمره
اهم مطالب درس چهاردهم دین و زندگی اول متوسطه(همدلی و همراهی)
درس چهاردهم (14) : همدلی و همراهی
1. آدم بی دوست فقیر ترین آدم هاست .
2. انسان عاجز کسی است که نتواند با کسی دوست شود و عاجز تر از او کسی است که دوستانی راهم که دارد از دست بدهد .
3. دوست آئینه انسان است .
4. دوست خوب بی جهت از انسان تعریف و تمجید نمی کند . از گفتن نقص ها دریغ ندارد اما هرگز دوستش را تحقیر نمی کند هرف او از دوستی منافع شخصی نیست .
5. محبوب ترین دوست ها کسانی هستند که عیب آدمی را به او هدیه کنند .
6. دوستی شدید انسان را شبیه دوشت خود می سازد .
7. انسان خوشبخت کسی است که با انسانهای کریم هم صحبت باشد .
8. انسان زیبایی ها و خوبی ها را دوست دارد و وقتی که فکر کند آن زیبایی و خوبی در کسی وجود دارد به اوعلاقه مند می شود .
9. دوستان واقعی یاد خدا را در دل زنده می کنند . آنان به زیبایی خرد آراسته اند . خیانت کار و سخن چین و ستمگر نیستند .
10.عامل تنهایی و نداشتن دوست در انسان :یکی از عوامل مهم خودخواهی انسان است و عامل دیگر خود کم بینی او .
11. دوست خوب را به آئینه تشبیه می کنند زیرا مانند آئینه از انسان تعریف نابجا نمی کند . از نشان دادن نقص ها همچون آئینه دریغ ندارد .
امام صادق (ع) : « محبوب ترین برادران پیش من کسی است که عیب های مرا به من هدیه دهد . »
امام علی (ع) : « خوشبخت ترین انسانها کسانی هستند که با کریمان ، ندیم و هم صحبت اند » .
دوست قابل اعتماد :
1. اهل گناه نیست بلکه از گناه دیگران نیز ناراحت می شود .
2 . اهل شرارت نیست .
3. اهل دروغ نیست .
سوالات مهم درس چهاردهم
1- از نظر قرآن و پیشوایان دین دوستان واقعی چه کسانی هستند؟(4 مورد)
2-از نظر امام علی (ع) عاجزترین مردم کیست؟و خوشبخت ترین مردم چه کسی است؟
3-حدیثی از پیامبر اکرم در باره تا ثیر دوستی بنویسید.
4-ویژگیهای دوست خوب را با توجه به قرآنکریم وکلام پیشوایان دین بنویسید.
5-به کدام دوست می توان اعتماد کرد؟(2مورد)
6-عا مل تنهایی ونداشتن دوست در انسان چیست؟
7-از شعر زیر در زمینه ی دوستی چه نکته ای می آموزیم؟ آیینه چون عیب تو بنمود را ست خود شکن آیینه شکستن خطا ست
8- چرا انسان به دوست نیازمند است؟
9-اگر یاد آوری عیبها را از جانب دو ست هدیه بدانیم و بپذیریم نشانه ی .................ا ست.
الف-ترسو بودن ب-سلطه پذیری ج- رشد فکری د- غرور و خود خواهی
10-با توجه به آیات زیر ویژگی ها یدوستان خدا را بنویسید. –ان ا لله یحب ا لمقسطین .
– والله یحب ا لمحسنین .
11- چرا کسی یا چیزی را دوست می داریم؟
12-- یک دوست خوب در باره ی خطا ی دوستش چه رفتاری باید داشته باشد؟ 1 نمره 13- با توجه به سخن امام علی ( ع ) عاجز ترین مردم در رابطه با دوست چه کسی است.؟ 1 نمره 14- به چه دوستی می توان اعتماد کرد. (چهار مورد ) 2 نمره 15- در قرآن کریم و سخنان پیشوایان دین دوست واقعی کیست؟ دو مورد از صفاتش رابنویسید. 1 نمره
اهم مطالب و سوالات در ۱۳ دین و زندگی اول متوسطه
درس سیزدهم : آیین رهروی
امام علی ( ع ): « بهشت با عمل نیکو به دست می آید نه با امید . »
1. راه زندگی را با تنظیم برنامه ای که در آن ، جایگاه هر وظیفه ای به مقتضای زمان معین شده باشد می توان پیمود .
2. هر زمانی اقتضای اعمال خاصی را دارد .
3. دوره کودکی دوره ی ظهور و شکوفایی توانایی های طبیعی و بازی و سرگرمی می باشد .
4. دوره نوجوانی و جوانی ، دوره کسب مهارت های ، دانش اندوزی ، آمادگی برای حضور در جامعه و بخصوص دوره ی شکوفایی معنوی و انتخاب های بزرگ است .
5. گرفتن تصمیم های مناسب با شرایط زمانی و سنی و روحی و خُلقی نیازمند وقت کاردانی و تنظیم نقشه های حساب شده برای زندگی است .
6. ما باید به عنوان برترین موجود در این کره خاکی از تمامی ساعات و ایام عمر بهره ببریم تا هیچ استعدادی را ضایع نکنیم .
7. نوعی ارتباط میان اعمال و زمان ها وجود دارد که ممکن است ما از آن اطلاع نداشته باشیم .
8. پیامبر اکرم (ص) در منزل اوقات خود را سه قسمت می کرد : قسمتی برای عبادت ، قسمتی برای اهل خانه و قسمتی برای رسیدگی به کارهای خود .
9. وظایفی که برای انجام آنها با خدا عهد می بندیم سه دسته اند :
1 . اعمالی که در ارتباط با خداست مانند نماز و روزه ؛
2. اعمالی که در ارتباط با بندگان خدا و سایر مخلوقات خداست مثل مبارزه با ظلم ، حفظ محیط زیست ؛
3. اعمالی که در ارتباط با خود است مانند نظافت و مطالعه .
10. همه این سه دسته از اعمال به قصد کسب رضایت خدا انجام می دهیم .
11. به تحقیق که رسول خدا اسوه نیکویی برای شماست .
12. رسول خدا (ص) شب ها زود می خوابید و در نیمهدوم شب برای نماز شب بر می خاست هنگام برخاستن از خواب برای خدا به سجده می افتاد .
13. رسول خدا (ص) با فروتنی سر سفره می نشست در غذا خوردن با فقیران همنشین می شد . و می فرمود ما مردمی هستیم که تا گرسنه نشویم غذا نمی خوریم و چون بخوریم قبل از سیر شدن دست از غذا می کشیم .
14. شجاعت و توانایی جسمانی رسول خدا (ص) و اهل بیت ایشان نشان می دهد که این بزرگواران علاوه بر کمالات معنوی از بدن سالم و با نشاط نیز برخوردار بودند . رسول خدا (ص) از مردم می خواست شنا کردن ، سوارکاری و تیر اندازی را به فرزندان شان بیاموزند .
15. سفارشات امام صادق (ع) درباره خواب
- هر کس با وضو به بستر رود بسترش مسجد اوست .
- چون به بستر می روی نگاه کن و ببین در روز چه بدست آورده ای و به یاد آر که خواهی مرد و قیامتی در کار است .
- چون به بستر رفتی تسبیح حضرت زهرا (س) و آیه الکرسی و سوره ناس و فلق را بخوان .
16. آداب غذا خوردن با استفاده از فرمایشات معصومین
- آغاز غذا با نام خدا و پایانش با حمد و سپاس او .
- پرهیز از زیر نظر گرفتن دیگری و نگاه به لقمه او .
- تا گرسته نشده ایم دست بسوی عذا دراز نکنیم و قبل از سیر شدن دست از غذا بکشیم .
- خوردن غذا به آهستگی و آرامی .
- آب را سه نفس بنوشیم و با بسم الله شروع و با الحمدلله تمام کنیم .
17. موجودات دیگر با هدایت غریزی به سوی رفع نیاز خود حرکت می کنند اما انسان باید با فکر و انتخاب خود به رفع نیازهای خود بکوشد که گاهی عواملی مانع می شود و بنابراین امکان دارد عمرهرز رفته و تلف شده داشته باشد .
18.غصب کردن حرام است یعنی نمی شود به ناحق مال دیگری را تصاحب کرد هرگونه تصرفی و از جمله خوردن آن گناه دارد و واجب است هر چه زودتر به صاحبش برگرداند .
19. حیوانات حرام گوشت :
پستانداران حرام گوشت : درندگان مانند شیر و پلنگ و ببر و گرگ و سگ و خرس و کفتار وکلا سگ سانان و گربه سانان و میمون و خرگوش و موش و جوجه تیغی و ... و کرگدن و فیل و خوک ( که بیش از دو سم دارند ) و پستانداران دریایی مثل نهنگ و فک و شیر دریایی ...
پرندگان حرام گوشت : پرندگان شکاری و درنده ( نظیر عقاب و قرقی و باز و لاشخور ) و کلاغ ، طاووس ، خفاش ، پنگوئن و ... ( پرندگان حرام گوشت ثابت نگهداشتن بالشان بیشتر از بال زدن آنهاست و دیگر اینکه سنگدان و انگشت پشت پا نظیر شست در انسان ندارند . )
ماهیان حرام گوشت : ماهیان بدون پولک نظیر کوسه . اره ماهی حرام هستند . حیوانان بی مهره : بجز ملخ و میگو بقیه حرامند مانند کرم ها ، حلزون ، هشت پا ، خرچنگ و انواع حشرات .