درس سوم : سرمایه های انسان (رشد)
هدف کلی :
آشنایی با جایگاه انسان در نظام خلقت و ارزشهای انسان
مرور مفاهیم
1- ارزش هر کس به درک و فهم او از حقیقت هستی و جایگاه انسان در کاروان آفرینش بستگی دارد .
2- ودیعه های الهی در انسان عبارتند از :
- فطرت -سرشت خدا آشنا
- گرایش به نیکیها و زیبایی ها
- وجدان اخلاقی
- قوه ی عقل
- اختیار
- پیامبران و امامان
- الهامات فرشتگان – امدادهای غیبی – هدایت باطنی
3- از وجدان اخلاقی تعبیر به نفس لوامه شده است.
4 - برترین نعمتی که خدا در وجود انسان قرار داده است قوه ی عقل است
5- قوه ی عقل تشخیص دهنده ی درستی از نا درستی و خوبی از بدی است
6- نتایج پذیرش دعوت انبیاء:
- تجلی زیبایی های ایمان و عمل صالح
- سرشار شدن زندگی از نیکیها و زیبایی ها
- بهره مندی از زندگی جاوید در بهشت
1. ارزش هر کس به درک و فهم او از حقیقت هستی و جایگاه انسان در کاروان آفرینش بستگی دارد .
2. امام علی (ع)در مورد حقیقت انسان می فرمایند :خدا رحمت کند انسانی را که بداند از کجا آمده ،در کجا قرار دارد و به سوی کجا رهسپار خواهد شد.
3. خداوند به انسان کرامت بخشید . و بر بسیاری از مخلوقات برتری داده است و آنجه را که در آسمانها و زمین است برای بهره مندی او آفریده است .
سوره ی اسراء – آیه ی 70
سوره ی جاثیه – آیه ی 13
سوره ی فجر – آیات 27 تا 30
پیام این آیات چنین است که خداوند درمیان موجودات جهان ،انسان را برای خود برگزید و بهشت ویژه اش را به او اختصاص داد و فرمود : (( جهان را برای تو آفریدم و تورا برای خودم )) .
سوره ی انسان – آیات 2 و 3
آیات شریفه ی فوق درباره ی منزلت انسان بیانگر این مفهوم است که خداوند انسان را صاحب اراده و آزاد آفرید و مسئول سرنوشت خود قرار داد و او از انسان خواسته است با کار و ابتکار خود زمین را آباد سازد و با انتخاب خود ،یکی از دو راه سعادت و شقاوت را اختیار کند .
سوره ی فصلت – آیه ی 53
آیه ی شریفه ی فوق بیان گر این مفهوم است که کافی است انسان با دیده ی دل ،در خود و جهان نظر کند و جلوه های قدرت ،حکمت ،رحمت و مهربانی خداوند را در آنها ببیند و سرشت خدا آشنا که یکی از ودیعه های الهی در انسان است از آن مستفاد می شود.
امام علی (ع) در خصوص ((سرشت خدا آشنا ))می فرمایند : در هیچ چیزی نظر نکردم ،مگر این که خدا را قبل از آن ،بعد از آن و با آن دیدم.
تدبر در آیه ی سنریهم ایاتنا فی الافاق و فی انفسهم حتی یتبین تهم انه الحق ... ما را به مفهوم ابیاتی از عمان سامانی می رساند که این ابیات ناظر بر ((سرشت خدا آشنا )) است .
سوره ی شمس – آیات 7 و 8
آیات شریفه ی فوق بیانگر این ودیعه ی الهی است :گرایش به نیکی ها و زیبایی ها یعنی انسان نیکی ها و بدی ها و زیبایی ها و زشتی ها را درک می کند و در خود گرایشی به سوی نیکی ها و زیبایی ها احساس می کند .کرامت ،بزرگواری ،صداقت و عدالت را دوست دارد و از دو رویی ،ذلت ،دون همتی و ظلم بیزار است .
سوالات مهم درس 3
1 - ودیعه ها و امانات الهی برای سفر به سوی کمال را نام ببرید؟
2- حضرت علی (ع) نفس را چگونه توصیف کرده است؟
3- موانع رشد و رستگاری را نام ببرید؟
4- علت سقوط انسان از کمال و فلاح به گناه چیست؟
5- شیطان از چه راه هایی انسان را به نافرمانی از خدا وسوسه می کند؟