اهم مطالب و سوالات درس (15) دین و زندگی 2 کار در نظام اقتصادی

درس پانزدهم (15) : کار در نظام اقتصادی

اهداف کلی :

-         آشنایی با معیارهای کسب حلال

-          نقش ثروت در عدالت اجتماعی                                                                                             

-          احکام مالی اسلام

-          تلاش برای عمل کردن به این احکام

  مرور بر مفاهیم :

             1. منشا اصلی تولید ثروت ، کار مفید و مولد است .

             2. ریاکاری کاذب وئ نامشروع است .

             3. قرآن کریم معامله ی ربوی را اعلان جنگ با خدا می شمارد .

             4 . مشارکت کار با سرمایه و تقسیم سود حاصل از این فعالیت ، یک فعالیت مشروع است .

             5. بانکداری اسلامی بر مبنای مشارکت کار و سرمایه تنظیم شده است .

             6. انفاق دستور اسلام است .

             7. انفاق بر دو نوع است : واجب و مستحب

             8. مالیات به هزینه های شهروندی هر شخص در جامعه مربوط می شود و با انفاق فرق دارد . 

تکات :

            1. در اسلام  ، کار خلاق و مولد ، منشا اصلی کسب مال و درآمد و کلید استفاده منابع طبیعی و خدادادی است .

            2.  منطق فطرت هم برای پدید آورنده ی یک شی حق تصرف در آن را می پذیرد و او را مالک می شناسد .

            3. مالک اصلی و حقیقی همه ی موجودات خداست .

        4.  کار باید  مولد و خلاق و نتیجه ی سودمندی داشته باشد .

            5. پول وسیله ای برای مبادله ی کالاست . اگر این پول ، خودش مستقلا مورد معامله قرار گیرد ، بدون این که فایده ای در کار باشد ، ربا پیش می آید .

            6 . برخی اشخاص مقداری پول را قرض می دهند و بدون این که کاری انجام دهند یا در کار آن ها شریک شوند و خطر احتمالی را بپذیرند ، با وام گیرنده شرط می کنند که پول بیش تری بازگرداند .این عمل را ربا می نامند

           7 . در هر فعالیت اقتصادی ، دو عامل دخالت دارد : سرمایه و کار . با سرمایه و کار نوعی مشارکت اقتصادی به وجود می آید و سودی که نتیجه ی این فعالیت است ، بنابر توافق قبلی ، میان صاحب سرمایه و انجام دهنده ی کار تقسیم می شود .

           8 . برنامه ی اسلام در مورد ثروت و سرمایه ، به کار گرفتن آن در تولید و سازندگی و توسعه و رفع فاصله ی طبقاتی است .

           9 . ویژگی های اصلی بانکداری اسلامی :

                   - بانک کانون مشارکت کار و سرمایه 

                   -  سرمایه ی بانک و کار افراد دست به دست هم می دهد و فعالیت اقتصادی شکل می گیرد .

                   -  اساس بانکداری در نظام اسلامی بر مشارکت بانک و افراد است

                   - قانون بانکداری بر اساس مشارکت سرمایه و کار استوار است و از این جهت با مقررات مالی اسلام مطابقت دارد .

از راه های تامین هزینه ها در جامعه ی اسلامی :

             1) انفاق ،

             2) مالیات

تعریف انفاق

            . افرادی که از نعمت سلامتی و تمکن مالی برخوردارند ، بخشی از اموال و سرمایه ی خود را به شکرانه ی سلامتی و رفاه شخصی در راه خدا صرف امور خیریه و عام المنفعه می کنند که به آن انفاق می گویند .

. انفاق بر دو نوع است :

             1) واجب ،

             2) مستحب  ( صدقه )

 انفاق واجب بر دو نوع است :

             1) خمس

             2) زکات

 موارد مصرف زکات :

             - درویشان و درماندگان

             - کارکنان گردآوری آن

             - تالیف قلب ها و  آزاد کردن بردگان و غرامت دیدگان

              - در راه ماندگان ، و باید در راه خدا صرف شود .

 زکات بر چند چیز تعلق می گیرد :

              - غلات : گندم ، جو ، خرما و کشمش

               - دام ها : شتر ، گاو و گوسفند

               - سکه ها : طلا و نقره

حد نصاب در زکات :

           زکات در صورتی است که مورد زکات به حد معین یا تعداد معین برسد . هر یک از این اموال نه گانه حد نصاب خاصی دارند . احکام زکات فطره :

            1. کسی که موقع غروب شب عید فطر بالغ و عاقل و هشیار است و فقیر نیست باید برای خودش و کسانی که نان خور او هستند ، هر نفر به میزان تقریبی 3 کیلو گرم گندم و یا جو یا خرما یا برنج و مانند این ها به مستحق بدهد . اگر پول یکی از این ها را هم بدهد ، کافی است .

            2. کسی که دیگری باید فطره ی او را بدهد ، واجب نیست فطره خود را بدهد .

            3. کسی که نمی تواند مخارج سال خود و خانواده اش را تامین کند و کسبی هم ندارد که بتواند مخارج سال خود و خانواده اش را پرداخت کند ، فقیر است و دادن زکات فطره بر او واجب نیست .

            4. انسان باید زکات فطره را به قصد قربت یعنی برای انجام فرمان خداوند بپردازد و موقع پرداختن نیت زکات فطره نماید .

خمس

         خمس یکی از راه های تامین هزینه های عمومی است که به هفت چیز تعلق می گیرد و رایج ترین آن ها منفعت کسب و کار است . همه ی کسانی که از طریق کار ، درآمدی کسب می کنند ، پس از صرف هزینه های سالانه ی زندگی خود و خانواده ، باید5/1 آنچه را باقی مانده به عنوان خمس جدا کرده و به حاکم اسلامی و یا مجتهد جامع الشرایط پرداخت کند تا در راه هایی که قرآن کریم و رسول اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) معین کرده اند مصرف کند .

. احکام مربوط به خمس :

           -  تا خمس مال پرداخت نشود ، استفاده از آن جایز نیست ، مثلا با پولی که خمس آن پرداخت نشده ، نمی توان چیزی خرید .

           -  اگر با پولی که خمس آن داده نشده است ، خانه ای خریداری شود ، نماز خواندن در آن خانه باطل است .

آذوقه ای که از درآمد سال برای مصرف در خانه خریده شده است – مانند برنج ، روغن و چای – اگر در آخر سال زیاد بیاید باید خمس آنچه باقی مانده است ، پرداخت شود .

           -  زیورآلات خانم ها ، اگر بیش از مقدار مصرفی متداول آن ها باشد و جنبه ی ذخیره به خود بگیرد ، قسمت اضافی آن دارای خمس است و خمس آن باید پرداخته شود .

           -  اگر چیزی را که خمس آن داده نشده به کسی ببخشند ، آن چیز مال او نمی شود .

           -  اگر بچه ای سرمایه ای داشته باشد و از آن منافعی به دست آید ، بنابر احتیاط واجب بعد از آن که بالغ شد باید خمس آن را بدهد .

مالیات :

علاوه بر هزینه های یک شهر ، هزینه هایی وجود دارد که مربوط به زندگی در یک کشور است . ساخت راه های میان شهر ها و روستاها ، محافظت از جنگل ها و محیط های طبیعی ، ایجاد امنیت و مانند این ها هزینه هایی دارد که افراد کشور در تامین آن شرکت می کنند .

پرداخت مالیات برای تامین این گونه هزینه ها است . 

سوالات درس پانزدهم

1- کار و تلاش اقتصادی چه مواردی را در پی خواهد داشت؟
2- در بینش و تفکر اسلامی کار خلاق و مولد منشا اصلی چیست؟
3- کارهای انسان به چند دسته تقسیم می شوند هر یک از را توضیح دهید؟
4- مشارکت اقتصادی چه زمانی و توسط چه عواملی پدید می آید؟
5- چه زمانی چرخ تولید به کار می افتد ؟
6- فعالیت بانک به چه صورت است؟
7- تامین نیازهای عمومی جامعه به چه صورت است؟
8- شرایط خمس را توضیح دهید؟
9- امام علی (ع) راجع به دریافت مالیات به مالک اشتر چه فرمود؟
10- حساب سال داشتن به چه معناست؟
11- عبارت قرآنی ( فاولئک هم المضعفون) به چه معناست؟
12- مصارف زکات بر اساس آیه 60 سوره توبه را بنویسید؟
13- زکات به چه چیزهایی تعلق دارد نام ببرید؟
14- خمس چیست؟ و بر چند چیز تعلق می گیرد نام ببرید؟

سوالات متن درس 14چهاردهم دین و زندگی سوم متوسطه با پاسخ

سوالات متن درس چهاردهم

1-     نگاه دین به زن ومرد به عنوان افراد نوع انسان چگونه است؟ ص210 خ2-4

2-    ارزشمندترین بنیاد اجتماعی نزد خداوند کدام است؟ص 207 خ 1- 3

3-   آیا تفاوت نقش ها ی خانوادگی واجتکماعی زن ومرد به معنای برتری یکی بر دیگری است؟ ص 210 پ 3 خ1خیر -5

4-    چرا امروزه برخی برای نقش مادری منزلت لازم را قائل نیستند وبر کار اقتصادی تاکید دارند؟ص211 پ1خ3-4

5-    خانواده چگونه نهادی است؟ پ2 خ2-5

6-    زمینه های طبیعی تشکیل خانواده رانام ببرید؟ ص 211 زمینه اول- نیاز جنسی ...زمینه چهارم ص 214

7-    ابتدایی ترین زمینه شکل گیری خانواده چیست؟ ص211 زمینه اول

8-   نیاز برتری که زن ومرد را به بودن در کنار یکدیگر فرا می خواند چیست؟ص211 زمینه دوم خ1-3

9-    ریشه برخی از ازدواج های نا موفق در چیست ؟ص211 پ آخر خ5-6

10-  چه کسی در خانواده نقش بشتری در ایجاد آرامش وسکون دارد؟ پ آخر 6-8

11-  آثار احساس ارامش درونی در کنار همسربه چه رابطه ی بین آن ها می انجامد؟ ص212پ1 خ2-4

12- بستر رشد وبالندگی فرزندان کجاست؟پ2خ1-4

13-پیمان زن ومرد با خدا در مقابل نعمت فرزندان چیست؟ص213خ2-5

14- عالی ترین زمینه برای تشکیل خانواده چیست؟ص214زمینه 4 خ1-4ژ

15- اثرات ازدواج در زندگی جوان چیست؟ص214پ2خ1-4

اهم مطالب درس چهاردهم دین و زندگی اول متوسطه(همدلی و همراهی)

درس چهاردهم (14) :   همدلی و همراهی

1. آدم بی دوست فقیر ترین آدم هاست .

2. انسان عاجز کسی است که نتواند با کسی دوست شود و عاجز تر از او کسی است که دوستانی راهم که دارد از دست بدهد .

3. دوست آئینه انسان است .

4. دوست خوب بی جهت از انسان تعریف و تمجید نمی کند . از گفتن نقص ها دریغ ندارد اما هرگز دوستش را تحقیر نمی کند هرف او از دوستی منافع شخصی نیست .

5. محبوب ترین دوست ها کسانی هستند که عیب آدمی را به او هدیه کنند .

6. دوستی شدید انسان را شبیه دوشت خود می سازد .

7. انسان خوشبخت کسی است که با انسانهای کریم هم صحبت باشد .

8. انسان زیبایی ها و خوبی ها را دوست دارد و وقتی که فکر کند آن زیبایی و خوبی در کسی وجود دارد به اوعلاقه مند می شود .

9. دوستان واقعی یاد خدا را در دل زنده می کنند . آنان به زیبایی خرد آراسته اند . خیانت کار و سخن چین و ستمگر نیستند . 

10.عامل تنهایی و نداشتن دوست در انسان  :یکی از عوامل مهم خودخواهی انسان است و عامل دیگر خود کم بینی او .

11. دوست خوب را به آئینه تشبیه می کنند  زیرا مانند آئینه از انسان تعریف نابجا نمی کند . از نشان دادن نقص ها همچون آئینه دریغ ندارد .

امام صادق (ع) :  « محبوب ترین برادران پیش من کسی است که عیب های مرا به من هدیه دهد . »

امام علی (ع) :  « خوشبخت ترین انسانها کسانی هستند که با کریمان ، ندیم و هم صحبت اند » .

دوست قابل اعتماد :

          1. اهل گناه نیست بلکه از گناه دیگران نیز ناراحت می شود .

          2 . اهل شرارت نیست .

          3. اهل دروغ نیست . 

سوالات مهم درس چهاردهم 

1- از نظر قرآن و پیشوایان دین  دوستان واقعی چه کسانی هستند؟(4 مورد)

2-از نظر امام علی (ع) عاجزترین مردم کیست؟و خوشبخت ترین مردم چه کسی است؟

3-حدیثی از پیامبر اکرم در باره تا ثیر دوستی بنویسید.

4-ویژگیهای دوست خوب را با توجه به قرآنکریم وکلام پیشوایان دین بنویسید.

5-به کدام دوست می توان اعتماد کرد؟(2مورد)

6-عا مل تنهایی ونداشتن دوست در انسان چیست؟

7-از شعر زیر در زمینه ی دوستی چه نکته ای می آموزیم؟   آیینه چون عیب تو بنمود را ست        خود شکن آیینه شکستن خطا ست

8- چرا انسان به دوست نیازمند است؟

9-اگر یاد آوری عیبها را از جانب دو ست   هدیه   بدانیم و بپذیریم نشانه ی .................ا ست.

الف-ترسو بودن            ب-سلطه پذیری             ج- رشد فکری            د- غرور و خود خواهی

10-با توجه به آیات زیر ویژگی ها یدوستان خدا را بنویسید.  –ان ا لله یحب ا لمقسطین  .      

    – والله یحب ا لمحسنین .

11- چرا کسی یا چیزی را دوست می داریم؟

12-- یک دوست خوب در باره ی خطا ی دوستش چه رفتاری باید داشته باشد؟ 1 نمره 13- با توجه به سخن امام علی ( ع ) عاجز ترین مردم در رابطه با دوست چه کسی است.؟ 1 نمره 14- به چه دوستی می توان اعتماد کرد. (چهار مورد ) 2 نمره 15- در قرآن کریم و سخنان پیشوایان دین دوست واقعی کیست؟ دو مورد از صفاتش رابنویسید. 1 نمره

اهم مطالب و سوالات درس چهاردهم دین و زندگی دوم متوسطه

ضمن تبریک مجدد سال 1390 به همه ی دانش آموزان عزیز تعطیلات به پایان رسید  و از 14/1/1390 مدارس باز میشوند انشاء الله که بتوانید از حداقل زمان حداکثر بهره را برده و 

 خود را برای درس و مشق و سپس امتحانات آماده کنید .    

در اینجا من پیشقدم میشوم و زنگ کلاس را بصدا در می آورم . 

 اهم مطالب و سوالات مهم درس چهاردهم دین و زندگی دوم متوسطه

درس چهاردهم : نظارت همگانی

هدف کلی :

        آشنایی با اصل امر به معروف و نهی از منکر ، برای کسب آمادگی جهت انجام دادن صحیح آن

  مرور بر مفاهیم :

            1. جامعه انسانی یک واحد به هم پیوسته و سرنوشت اعضای آن به هم وابسته است .

            2. افراد جامعه انسانی نمی توانند خود را از دیگران جدا کنند و فقط به منافع خود بیندیشند .

            3. دو وظیفه ی مهم مسلمانان عبارت است از :

                        - دعوت یکدیگر به خیر و نیکی

                        - امر به معروف و نهی از منکر

           4. مسلمانان باید مانع ترک واجبات و انجام گناه در جامعه شوند .

          5. امر به معروف و نهی از منکر سبب نظارت همگانی است .

          6. واجب شدن امر به معروف و نهی از منکر شرایطی دارد .

          7. امر به معروف و نهی از منکر مراحل و مراتبی دارد .

         8. انتخاب روش های درست برای انجام امر به معروف و نهی از منکر بسیار مهم است .

         9. انگیزه ی اصلی نهضت امام حسین (ع) انجام دادن وظیفه ی امر به معروف و نهی از منکر بود . 

نکات :

         1. هدف رسول خدا با بیان مثال کشتی  ، بیان هدف واحد و مسئولیت مشترک در میان افراد یک جامعه بود .

          2. شباهت میان سرنشینان کشتی و مردم یک جامعه :

                   - بیان هدف واحد و مسئولیت مشترک در میان افراد یک جامعه

                   - هدف واحد دارند .

                   - به راهنما و هدایت کننده نیاز دارند .

                   - در حفظ و سلامت جامعه مسئولیت مشترک دارند .

                   - با وجود استقلال در بعضی امور شخصی حق آسیب رساندن به پیکر جامعه را ندارند .

• مثال پیامبر اکرم (ص) ، پیوستگی زندگی اجتماعی و رابطه ی زندگی انسان ها با یکدیگر را نشان می دهد .

           3. دو مسئولیت اصلی انسان مسلمان :

                    - دعوت یکدیگر به خیر و نیکی

                    - امر به معروف و نهی از منکر

            4. هدف مشترک امت اسلامی رسیدن به رستگاری و سربلندی جامعه اسلامی است .

            5. ویژگی ها و ثمرات دعوت به خیر و نیکی عبارتند از :

                     الف) دعوت به خیر و نیکی قبل از امر به معروف است.

                     ب ) برای آشنایی و تشویق و ترغیب دیگران به خوبی هاست تا میدان بر بدیها تنگ شود و تمایل به سوی آنها کاهش یابد .

                     ج ) هم سلامت جامعه را دوام می بخشد و هم به تعالی آن کمک می کند.

                     د ) به عنوان پیشگیری ،مانع گسترش گناه می شود .

                     هـ ) نیاز به درون (امر به معروف و نهی از منکر )را کم می کند .

             6. از دیدگاه امام صادق (ع) موثرترین راه فراخوانی به خیر و نیکی دعوت عملی است .

             7. از ثمرات دعوت عملی :

                     - دعوتی پر جاذبه است .

                     - انسان ها زیبایی و خیر واقعی را مشاهده می کنند و به راستی و درستی دعوت کننده ایمان می آورند .

                     - برترین نوع دعوت است .

              8. دعوت به خیر وظیفه ی اسلامی است و دعوت عملی برترین نوع دعوت است .

• « نظارت همگانی » به صورت « امر به معروف و نهی از منکر » در جامعه ی اسلامی به اجرا در میآید .

             9 . ثمرات امر به معروف و نهی از منکر از دید امام باقر ( ع) :

                     - همه ی واجبات با آن برپا می شود .

                     - به وسیله ی آن امنیت برقرار می گردد .

                     - کسب و کار مردم حلال می شود .

                     - حقوق افراد تامین می شود و در سایه ی آن آبادانی می آید .

                     - از دشمنان انتقام گرفته می شود .

                     - کارها روبه راه می گردد .

            10. شرایط وجوب امر به معروف و نهی از منکر :

                      - بدانی چیزی را که شخص ترک کرده و انجام نداده ، از واجبات است و یا آنچه را انجام داده ، از محرمات است .

                      - بداند که شخص گناه کار تصمیم دارد گناه خود را ادامه دهد .

                      - احتمال بدهد امر و نهی اوموثر واقع می شود.

                      - بداند که در این امر و نهی مفسده ای نیست .

           11. مراحل امر به معروف و نهی از منکر :

                   - مرحله ی اول :  در مقابل  گناه  توسط گناه کار یا  به او اخم کنیم یا دوستی با او را ترک کنیم .

                   - مرحله ی دوم : با زبان ، او را امر یا نهی کنیم.

                   - مرحله ی سوم : به زور و جبر او را از حرام باز داریم یا به واجب وادار کنیم . البته این کار در حوزه ی حاکم و نظام اسلامی و مشروط به اجازه ی اوست .

          12. روش های امر به معروف و نهی از منکر :

                   کسی که امر به معروف و نهی از منکر می کند ، موظف است :

                            - در انجام آن مرتکب گناهی – مانند دروغ ، توهین و تحقیر – نشود .

                            - مانند طبیبی مهربان رفتار کند .

                            - مصلحت مخاطب را رعایت کند .

                            - از خودخواهی و خودستایی بپرهیزد .

                            - قصدش تنها رضای خدا باشد .

                            - خود را منزه از گناه و برتر از گناهکار نبیند .

                           - اگر بداند و یا احتمال دهد که امر به معروف و نهی از منکر با تکرار ، موثر واقع می شود ، باید آن را تکرار کند . 

 سوالات درس چهاردهم : نظارت همگانی  

1 - پیامبر اکرم ( ص ) مردم جامعه را به چه چیزی تشبیه نمودند ؟ از این تشبیه چه مطلبی استنباط می شود ؟ 

2 - چه شباهتی میان سرنشینان یک کشتی و مردم جامعه وجود دارد ؟

3 - عبارت قرآنی « وَاعتَصِموا بِحَبلِ اللهُ جَمیعاً وَ لا تَفَرِّقول وَاذکُروا نِعمتَ اللهَ عَلَیکُم اِذ کُنتُم اَعداءً فَاَلَّفَ بَینَ قُلوبِکُم ... » را ترجمه کنید .

4 - آیا یک فرد به بهانه ی استقلال در حوزه ی زندگی می تواند هر کاری در جامعه انجام دهد ؟ چرا ؟ 

5 - هدف مشترک امت اسلامی چیست ؟

6 - با توجه به پیوند امت اسلامی و هدف مشترک آنان خداوند چه وظایفی را برای مسلمانان معین کرده است ؟

7 - آثار و ویژگی های دعوت به خیر و نیکی را در جامعه بنویسید .

8 - امام صادق ( ع ) مؤثرترین راه فراخوانی به خیر و نیکی را چه می داند ؟ توضیح دهید .

9 - ویژگی ها و نتایج دعوت عملی را بنویسید .

10 - مراتب دعوت به خیر را بیان کنید .

11 - چرا با وجود دعوت به خیر و نیکی بعضی مواقع لازم است امر به معروف و نهی از منکر کنیم ؟

12 - نتایج ترک امر به معروف و نهی از منکر را از دیدگاه امام ( ع ) بنویسید .

13 - محاسن امر به معروف و نهی از منکر در جامعه را از نظر امام صادق ( ع ) بیان کنید .

14 - پیامبر اکرم ( ص ) در بیان مقام امر کننده به معروف و نهی کننده از منکر چه فرمودند ؟

15 - امام علی ( ع ) درباره ی اهمیت امر به معروف و نهی از منکر چه می فرمایند ؟

16 - شرایط وجوب امر به معروف و نهی از منکر را بنویسید .

17 - مراحل امر به معروف و نهی از منکر را توضیح دهید .

18 - اهمیت انتخاب روش های درست برای انجام امر به معروف و نهی از منکر را بیان کنید .

19 - چهار مورد از توصیه های امام خمینی ( ره ) درباره ی انجام امر به معروف و نهی از منکر را ذکر کنید .

تبریک عید نوروز

 یا مقلب القلوب و الابصار - یا محول الحول و الاحوال - حول حالنا الی احسن الحال  

حلول سال نو و نوروز عید باستانی و میراث گرانبهای ایران زمین را به کلیه ی 

فرهنگیان  و دانش آموزان عزیز تبریک میگویم . 

امیداست سالی سرشار از موفقیت و شادکامی در تمام مراحل زندگی بخصوص  

در زمینه ی علمی و درسی برای عزیزان فرهنگی و دانش آموز باشد .  

محمد بزمیان : دبیر دین و زندگی مدارس متوسطه کاردانش رازی و دبیرستان طباطبایی لنده