آیا شب یلدا آخر دنیا خواهد بود ؟

آیا شب یلدا آخر دنیا خواهد بود ؟

در واکنش به شایعات مطرح شده مبنی بر به پایان رسیدن دنیا در روز ۲۱ دسامبر (اول دی ماه)، پایگاه اطلاع‌رسانی ناسا ، به سوالات مربوط به این شایعه پاسخ داده است. 

آیا شب یلدا ۲۰۱۲ آخر دنیاست 

مدت‌هاست که شایعات مختلفی در مورد به پایان رسیدن دنیا در سال ۲۰۱۲ و در روز ۲۱ دسامبر (مصادف با اول دی ماه) در وبلاگ‌های مختلف و شبکه‌های اجتماعی رد و بدل می‌شود و هر روز ابعاد گسترده‌تری نیز به خود می‌گیرد.

برای این شایعات منابع و استنادات مختلفی نیز مطرح می‌شود. تقویم قوم مایا، پیش‌گویی‌های نوستراداموس و حتی منابع مذهبی و باستانی از جمله مواردی هستند که مطرح‌کنندگان این شایعه به آن استناد می‌کنند و نتیجه می‌گیرند که دنیا باید در این روز به پایان برسد!

این موضوع مختص ایران و یا هر کشور دیگری نبوده و در سرتاسر دنیا مطرح شده است. شایعه دیگری نیز که در این زمینه مطرح شده بحث خاموشی سه روزه زمین و ورود زمین به دوره جدیدی از حیات خود است.

تمام این شایعات و گسترش آن موجب شد تا سازمان هوانوردی و فضا آمریکا (ناسا) به این ادعاها واکنش نشان دهد.

مطلب زیر از پایگاه اطلاع‌رسانی ناسا برداشت شده و در آن به سوالات مطرح در این مورد پاسخ داده شده است:

سوال) آیا در سال ۲۰۱۲ خطری زمین را تهدید می‌کند؟ بسیاری می‌گویند که جهان در دسامبر ۲۰۱۲ به پایان می‌رسد.

ناسا) جهان در سال ۲۰۱۲ به پایان نمی‌رسد. سیاره ما بیش از ۴ میلیارد سال به خوبی عمر کرده و دانشمندان معتبر دنیا هم می‌گویند در سال ۲۰۱۲ هیچ خطری زمین را تهدید نمی‌کند.

سوال) ریشه این پیش‌گویی که زمین در سال ۲۰۱۲ به پایان می‌رسد، از کجا آمده؟

ناسا) این داستان اولین بار با این ادعا آغاز شد که سیاره‌ای به نام «نیبیرو» که سومری‌ها آن را کشف کرده‌اند، در حال حرکت به سوی زمین است. ابتدا گفته می‌شد که این فاجعه در ماه می ۲۰۰۳ رخ می‌دهد و زمانی که این تاریخ گذشت و هیچ اتفاقی نیفتاد، زمان موعد به دسامبر ۲۰۱۲ تغییر کرد و به تقویم باستانی «مایا» ها که تحول بزرگ در زمستان سال ۲۰۱۲ را پیش‌بینی کرده بود، ربط داده شد. به همین دلیل هم تاریخ ۲۰ دسامبر به عنوان روز موعد پیش‌بینی شد.

سوال) آیا تقویم مایاها در دسامبر ۲۰۱۲ به پایان می‌رسد؟

ناسا) دقیقا همانطور که تقویم‌هایی که در خانه دارید پس از ۳۱ دسامبر به پایان نمی‌رسد، تقویم مایا هم پس از ۲۱ دسامبر ۲۰۱۲ تمام نمی‌شود. این تاریخ پایان یک دوره بزرگ تویق مایا است و پس از آن همانطور که تقویم شما با اول ژانویه ادامه می‌یابد، این تقویم هم با آغاز یک دوره بزرگ دیگر ادامه می‌یابد.

سوال) آیا ناسا وقوع تاریکی سرتاسری زمین در تاریخ ۲۳ دسامبر تا ۲۵ دسامبر را پیش‌بینی می‌کند؟

ناسا) قطعا نه. نه ناسا و نه هیچ سازمان علمی دیگری چنین پیش‌بینی نکرده است. گزارش‌های غلطی که در این مورد منتشر شده، ادعا کرده‌اند که چیزی نظیر بروز «به خط شدن گیتی» موجب حاکم شدن این تاریکی می‌شود. اصلا چنین ترازی وجود ندارد (سوال بعد را ببینید). این شایعات برگرفته از یک پیام آماده‌سازی است که «چارلز بولدن» مسئول ناسا منتشر کرده. این پیام بخشی از یک برنامه دولتی است که با هدف بالا بردن آمادگی مردم انجام گرفته، اما هیچ‌گاه در آن صحبتی از بروز تاریکی نشده است.

سوال) آیا این امکان وجود دارد که کرات به نحوی در یک راستا قرار گیرند که بر زمین تأثیر بگذارند؟

ناسا) حداقل تا چند دهه آینده چنین همراستایی رخ نمی‌دهد و حتی اگر هم چنین پدیده‌ای اتفاق افتد، تأثیر آن بز رمین بسیار ناچیز است. به عنوان نمونه، در سال ۱۹۶۲ چنین هم ترازی رخ داد، و دو مورد دیگر هم در سال‌های ۱۹۸۲ و ۲۰۰۰ اتفاق افتاد. در هر دسامبر هم زمین و خورشید با مرکز کهکشان راه شیری هم تراز می‌شوند، اما این یک رخداد سالانه است که هیچ تبعاتی هم ندارد.

سوال) آیا اصلا سیاره‌ یا کره کوتوله قهوه‌ای رنگ به نام «نیبیرو»، «کره ایکس» و یا «اریس» وجود دارد که در حال نزدیک شدن به زمین باشد و سیاره ما را در معرض تخریب گسترده قرار دهد؟

ناسا) نیبیرو یا داستان‌های دیگری که در مورد سیارات نزدیک‌شونده به زمین مطرح می‌شود، همگی شوخی‌های اینترنتی هستند. این ادعاها هیچ ریشه‌ای در واقعیت ندارند. اگر واقعا نیبیرو یا سیاره ایکسی وجود داشت که در حال حرکت به سمت زمین بود و قرار بود در سال ۲۰۱۲ به زمین برخورد کند، اخترشناسان حداقل از ده سال قبل آن را شناسایی و ردیابی می‌کردند و این سیاره باید اکنون با چشم غیرمسلح قابل رویت می‌شد.

واضح است که چنین چیزی وجود ندارد. البته «اریس» واقعی است، اما آن هم سیاره‌ای کوتوله شبیه به «پلوتون» است که همواره در بیرون از منظومه شمسی باقی می‌ماند. نزدیک‌ترین فاصله‌ای که این سیاره می‌تواند با زمین داشته باشد، ۴ میلیارد مایل است.

سوال) آیا در سال ۲۰۱۲ زمین مورد اصابت یک شهاب سنگ قرار می‌گیرد؟

ناسا) زمین همواره در معرض تأثیرات ستاره‌های دنباله‌دار و شهاب‌سنگ‌ها قرار دارد، اما اصابت‌های بزرگ بسیار نادر است. آخرین برخود بزرگ یک شهاب‌سنگ با زمین به ۶۵ میلیون سال قبل بازمی‌گردد که موجب انقراض دایناسورها شد.

امروزه اخترشناسان ناسا بررسی‌های موسوم به «بررسی ایمنی فضایی» انجام می‌دهند تا اجرام بزرگ نزدیک به زمین را مدت‌ها پیش از برخورد شناسایی کنند. ما پیش از این مشخص کرده‌این که هیچ شهاب سنگ بزرگی مانند آنچه که دایناسورها را منقرض کرد، زمین را تهدید نمی‌کند.

سوال) موضع دانشمندان در قبال ادعای به پایان رسیدن دنیا در سال ۲۰۱۲ چیست؟

ناسا) ریشه علمی ادعای بروز فاجعه و تغییرات شدید در سال ۲۰۱۲ کجاست؟ مدارک آن کجاست؟ هیچ مدرکی وجود ندارد و همه این‌ها تخیلاتی هستند که در کتاب‌ها، فیلم‌های سینمایی، برنامه‌های مستند و یا حتی در اینترنت ساخته شده‌اند، ما نمی‌توانیم این حقیقت را تغییر دهیم. هیچ مدرک معتبری که ادعای رخ دادن پدیده‌های غیرعادی در دسامبر ۲۰۱۲ را تائید کند، وجود ندارد.

پرسش و پاسخ های مهم ( تمثیلات ) حجه الاسلام قرائتی

همکاران گرامی :این مطالب در زمینه تفهیم دروس دین و زندگی1تا4 مقطع متوسطه بسیاراثرگذارخواهندبود.

پرسش و پاسخ های مهم ( تمثیلات ) حجه الاسلام قرائتی

چرا خداوند دست به آفرینش زده و این همه موجود و از جمله انسان را آفریده است؟

اگر دانشمند خوش بیانى سخن گفت، نباید پرسید چرا سخن گفتى؟! زیرا علم و بیان او اقتضا مى‏کند که یافته‏هاى علمى خود را ارائه دهد. امّا اگر این دانشمند با آن همه کمالات ساکت شد و یافته‏هاى خود را کتمان کرد، زیر سؤال مى‏رود که چرا نگفتى؟  خداوندِ قادر حکیم مهربان که مى‏تواند از خاک، گندم و از گندم، نطفه و از نطفه انسانِ کاملى را بیافریند، اگر نمى‏آفرید جاى سؤال بود که چرا قدرت خود را به کار نگرفتى و چیزى نیافریدى؟

نقش ایمان به خدا در زندگى انسان چیست؟

شما اگر وارد منزلى شدید که مى‏دانید این خانه نه صاحبى دارد و نه حسابى، نه دوربینى در کار است و نه کنترلى، هیچ دلیلى براى نظم و دقّت و انضباط در کارهاى شما نیست. در خانه رها، ما هم رها هستیم وهرچه ریخت و پاش نکنیم ونفس خود را کنترل کنیم ضرر کرده‏ایم، ولى اگر بدانیم که این خانه صاحب و حسابى دارد و تمام رفتار ما زیر نظر اوست، به گونه‏اى دیگر زندگى خواهیم کرد. اگر ایمان بیاوریم که این هستى، صاحبى دارد به نام خداى حکیم و حسابى در کار است به نام معاد و براى تمام افکار و رفتار و گفتار ما پاداش یا کیفرى هست، ما نیز حساب کار خود را مى‏کنیم و خواسته‏هاى نفس سرکش خود را مهار مى‏کنیم. کارهایى را که صاحب خانه نمى‏پسندد، انجام نمى‏دهیم، زیرا مى‏دانیم به حساب تمام کارهاى خیر یا شرّ ما رسیدگى مى‏شود و خداوند در کمین ماست.

آیا خدا به عبادات ما نیاز دارد که فرمان داده نماز بخوانیم و رو به کعبه بایستیم؟

اگر همه مردم رو به خورشید خانه بسازند چیزى به خورشید اضافه نمى‏شود و اگر همه مردم پشت به خورشید خانه بسازند، چیزى از خورشید کم نمى‏شود. خورشید نیازى به مردم ندارد که رو به او کنند، این مردم هستند که براى دریافت نور و گرما باید خانه‏هاى خود را رو به خورشید بسازند.  خداوند به عباداتِ مردم نیازى ندارد که فرمان داده نماز بخوانند. این مردم هستند که با رو کردن به او از الطاف خاص الهى برخوردار مى‏شوند و رشد مى‏کنند.  قرآن مى‏فرماید: اگر همه مردم کافر شوند، ذرّه‏اى در خداوند اثر ندارد، زیرا او از همه انسان‏ها بى‏نیاز است. «اِن تکفروا انتم و مَن فى الارض جیمعاً فانّ اللّه لغنىٌّ حمید»(سوره ابراهیم، آیه 8 .)

چرا صالحان، گرفتار مشکلات هستند و مجرمان و گنهکاران، در رفاه به سر مى‏برند؟

از آنجا که خداوند اولیاى خود را دوست دارد، لذا اگر خلافى کنند، فوراً آنان را با قهر خود مى‏گیرد تا متذکّر شوند، چنانکه خداوند در قرآن مى‏فرماید: اگر پیامبر سخنى را که ما نگفته‏ایم به ما نسبت دهد، با قدرت او را به قهر خود مى‏گیریم: «لو تقوَّل علینا بعضَ الاقاویل لأخذنا منه بالیمین»( سوره حاقّه، آیه 44 - 45) و همچنین اگر مؤمنین خلافى کنند، چند روزى نمى‏گذرد مگر آنکه گوشمالى مى‏شوند.  امّا اگر نااهلان خلاف کنند، خداوند به آنان مهلت مى‏دهد و هرگاه مهلت سرآمد، آنان را هلاک مى‏کند: «و جعلنا لمهلکهم مَوعداً»( سوره کهف، آیه 59) و اگر امیدى به اصلاحشان نباشد، خداوند حسابشان را تا قیامت به تأخیر مى‏اندازد و به آنان مهلت مى‏دهد تا پیمانه شان پر شود. «انّما نُملى لهم لیزدادوا اثماً»( سوره آل عمران، آیه 178)  به یک مثال توجه کنید:  اگر قطره‏اى چاى روى شیشه عینک شما بریزد، فوراً آن را پاک مى‏کنید.  امّا اگر قطره‏اى چاى روى لباس سفید شما بچکد، صبر مى‏کنید تا به منزل بروید و لباس خود را عوض کنید.  و اگر قطره‏اى روى قالى زیر پاى شما بچکد، آن را رها مى‏کنید تا مثلاً شب عید به قالى شویى ببرید.  خداوند نیز با هرکس به گونه‏اى رفتار مى‏نماید و بر اساس شفّافیّت یا تیرگى روحش، کیفر او را به تاخیر مى‏اندازد.

چه کنیم تا در دنیا راحت زندگى کنیم؟

قرآن مى‏فرماید: «لِکَیلا تَأسوا على‏ ما فاتکم و لا تفرحوا بما آتاکم»(سوره حدید، آیه 23) آن گونه باشید که اگر چیزى را از دست دادید، تأسّف نخورید و اگر چیزى به شما دادند، شاد نشوید. راستى آیا مى‏شود انسان اینگونه متعادل باشد که دادن‏ها و گرفتن‏ها در او اثرى نگذارد؟  کارمند بانک، یک روز مسئول دریافت پول مردم مى‏شود و روز دیگر مسئول پرداخت پول به مردم مى‏شود. نه آن روزى که پول مى‏گیرد خوشحال است و نه آن روزى که مى‏پردازد، ناراحت. زیرا او مى‏داند هر دو روز، امانتدارى بیش نبوده است.  مثالى دیگر:  براى لاستیک تراکتور، حرکت در زمین هموار و غیر هموار یکسان است، ولى براى لاستیک دوچرخه، تفاوت دارد.  نشستن و برخاستن یک گنجشک، روى شاخه گل اثر مى‏گذارد ولى روى درخت تنومند، اثر چندانى ندارد.  آرى، انسان‏هاى بزرگ به خاطر سعه صدرى که دارند، مسایل جزئى در روح آنان اثر چندانى ندارد.  امام حسین‏علیه السلام ظهر عاشورا در برابر دهها تیر که به سویش رها شد و دهها داغى که دید، نمازِ با حال و خشوعى خواند، در حالى که کوچک‏ترین حرکت، ما را از نماز یا خشوع باز مى‏دارد.

چرا از مرگ مى‏ترسیم؟

راننده زمانى در جاده مى‏ترسد که یا بنزین ندارد یا قاچاق حمل کرده یا اضافه سوار کرده یا با سرعت غیر مجاز رفته یا جاده را گم کرده یا در مقصد جایى را آماده نکرده و یا همراهانش نا اهل باشند.  اگر انسان براى بعد از مرگ خود، زاد و توشه لازم را برداشته باشد، کار خلاف نکرده باشد، راه را بداند، در مقصد جایى را در نظر گرفته باشد و دوستانش افراد صالح باشند و حرکتش طبق مقررات و مجاز باشد، نگرانى نخواهد داشت.

خداوند در حوادث تلخ و شیرین زندگى انسان، چه مقدار نقش دارد؟

در قرآن مى‏خوانیم: «ما أصابک مِن حَسنةٍ فَمِن اللّه و ما أصابک مِن سَیِّئة فَمِن نَفسک»(سوره نساء، آیه 79) هر خوبى به تو رسد از خداوند است ولى هر بدى که به تو رسد از نفس خودت مى‏باشد.  کره زمین که به دور خود و خورشید مى‏گردد و همواره بخشى از آن روشن و بخشى دیگر تاریک است، هر کجاى آن روشن باشد از خورشید است و هر کجاى آن تاریک باشد، از خود زمین است. خداوند انگور را آفرید، ولى بشر از آن شراب مى‏سازد که مایه بروز هزاران حادثه و بیمارى است.  خداوند به انسان قدرت داد، ولى عدّه‏اى با سوء استفاده از این قدرت، به محرومان ضربه مى‏زنند.  خداوند به انسان عقل داد، ولى عدّه‏اى از این عقل سوء استفاده کرده و به دنبال مکر و حیله براى مردم هستند.  پس آنچه از سوى خداوند است، نیکوست و بدى‏ها از خود ما سرچشمه مى‏گیرد.

چگونه با غرائز جنسى برخورد کنیم؟

این غرائز را خداوند در انسان آفریده و لذا سرکوب آن جایز نیست، بلکه باید آن را کنترل و مهار کنیم. وجود غرائز براى حفظ و بقا و تکامل نسل بشر ضرورت دارد. اگر شکم نباشد، انسان از گرسنگى مى‏میرد، اگر غضب نباشد، انسان از خود دفاع نمى‏کند و اگر شهوت نباشد، نسل بشر قطع مى‏گردد. ولى براى ارضاى غرائز باید مسیر صحیح طى شود. غرائز مثل کپسول گاز هستند که اگر از طریق صحیح وارد اجاق گاز شود، نتیجه‏اش حرارت و پخت و پز است، ولى اگر بدون کنترل باشد، انفجار و خطر را در پى خواهد داشت.  خودآرایى براى زن یک غریزه است، این غریزه اگر در خانه به کار گرفته شود زندگى را شیرین و پر محبت خواهد کرد، امّا اگر این خودآرایى در خیابان انجام گرفت، سبب متزلزل کردن خانواده‏هاى دیگر خواهد شد. مردى که در خیابان صدها زن آرایش کرده مى‏بیند، وقتى به خانه برمى‏گردد نسبت به همسر خود علاقه چندانى نشان نمى‏دهد، زیرا جلوه‏هاى خیابانى علاقه او را نسبت به همسرش متلاشى کرده است.  به علاوه این جلوه‏ها در دل افرادى که ازدواج نکرده‏اند طوفانى برپا مى‏کند که یا او را مثل شمع آب مى‏کند و مى‏سوزاند و یا او را به فکر تجاوز و سوء قصد مى‏اندازد و آثار سوئى همچون فرار از خانه، تهدید، خودکشى، امراض مقاربتى و روانى و بچه‏هاى سر راهى را به دنبال دارد.

خدا که به همه مَحرم است، پس چرا در نماز، مردان و زنان باید خود را بپوشانند؟

همیشه پوشیدن لباس به خاطر مَحرم و نامَحرمى نیست، بلکه گاهى پوشیدن لباس جنبه تکریم و ادب دارد. معمولاً افراد در خانه خود، لباس ساده مى‏پوشند ولى وقتى مهمان وارد خانه مى‏شود، به احترام مهمان، لباس کامل و مناسب مى‏پوشند و اگر قرار باشد در مجلس عروسى شرکت کنند، لباس کامل‏ترى بر تن مى‏کنند. این تغییر لباس‏ها، به خاطر ادب و احترام مهمانان مجالس است.  حضور در محضر خداوند در حال نماز نیز مقتضى پوشیدن لباس مناسب و کامل است.

چه کنیم تا روح ما بزرگ و ظرفیّت ما زیاد شود؟

حضرت على‏علیه السلام به همام مى‏فرماید: «عَظُمَ الخالِقُ فى أنفسِهم و صَغُر ما دون ذلک»(نهج‏البلاغه، خطبه‏193.) یعنى چون خداوند در روح آنها عظمت دارد، غیر خدا هرچه باشد کوچک جلوه مى‏کند. تا وقتى روى زمین هستیم، یک هکتار زمین براى ما بزرگ است، امّا اگر سوار هواپیما شدیم هرچه هواپیما بالاتر برود، این قطعه زمین براى ما کوچک‏تر مى‏شود.  اگر توجهى به پولهاى موجود در بانک بکنیم، سرمایه خود را ناچیز خواهیم دید. اگر به تسبیح گفتن همه موجودات توجه داشته باشیم، گفتن چند «سبحان اللّه» را چیزى نمى‏دانیم. اگر به کتابخانه‏هاى بزرگ و مهم دنیا نگاه کنیم، مطالعه چند کتاب ما را مغرور نخواهد کرد.  وقتى به امام سجادعلیه السلام گفتند: چرا اینقدر عبادت مى‏کنى؟ فرمود: عبادت من کجا و عبادت علىّ‏بن ابیطالب کجا!  خداوند در قرآن به پیامبرش مى‏گوید: یادى از سختى‏هاى انبیاى گذشته کن تا سختى‏ها براى تو آسان و سبک شود. آرى، اگر به پشت سر نگاه کنیم و راه رفته را ببینیم مغرور مى‏شویم، باید به راه نرفته نظر دوخت تا به فکر رفتن بیفتیم.

با دیدن این همه تفاوت‏ها و ناهنجارى‏ها، چگونه نظام را اسلامى بدانیم؟

اولاً معناى نظام اسلامى آن نیست که تمام افراد جامعه‏اش عادل باشند، بلکه نظام اسلامى آن است که قوانین و مدیرانش اسلامى باشند.  مسافرت خوب آن است که ماشین سالم و راننده ماهر باشد تا مسافرین را به مقصد برساند، نه آن که تمام مسافران بى مسئله باشند. هیچ کس در هیچ سفرى براى سوار شدن به اتوبوس و قطار و هواپیما، تک تک مسافران را بررسى نمى‏کند، بلکه به سلامتى وسیله و مهارت راننده مى‏اندیشد.  در آیه 102 سوره بقره مى‏خوانیم که در زمان حضرت سلیمان‏علیه السلام (پیامبر معصومى که حکومتش هدیه‏اى الهى بود)، گروهى به جاى پیروى از آن حضرت، پیرو شیطان بودند: «واتّبعوا ما تتلوا الشیاطین على ملک سلیمان»  ثانیاً عدالت همه جا به معناى تساوى نیست. پزشک عادل، پزشکى نیست که به همه بیماران یک نوع دارو بدهد، معلّم عادل، معلّمى نیست که به همه دانش‏آموزان یک نمره بدهد، بلکه این تساوى، کمال بى عدالتى است.  مگر سلّول چشم با سلّول استخوان پا یکسان است؟ مگر برگ‏ها، میوه‏ها، کوه‏ها، دشت‏ها، معدن‏ها، جنگل‏ها، کرات آسمانى، کهکشان‏ها، رنگ‏ها، نژادها و... یکسانند؟!  آرى، تفاوت دو نوع است: گاهى حکیمانه و بر حق است و گاهى تبعیض و ناحقّ.  اختلافات گاهى بر اساس ظلم است که باید با تمام قدرت جلوى آن را گرفت. سرمایه‏هایى را که با زد و بند، کم‏فروشى، احتکار، توطئه، اختلاس، سرقت، ربا و امثال آن جمع شده است، باید از حلقوم متجاوزان بیرون کشید.  امّا گاهى تفاوت و اختلافى که در اثر کار، هنر، تخصص، مدیریّت، ابتکار و امثال آن پیدا مى‏شود، چنانچه حقوق واجب الهى آن (خمس و زکات و...) پرداخت شود، مانعى ندارد. اگر بخواهیم حق ابتکار و هنر و کار و تخصّص را نادیده بگیریم، جامعه راکد مى‏ماند و رشدى ندارد.

در برابر متلک‏ها و یا سرزنش‏هایى که در راه حقّ مى‏شنویم، چه وظیفه‏اى داریم؟

شخصى از قاهره شترى را اجاره کرد تا به منطقه عبّاسیه برود. او بر شتر سوار شد و صاحب شتر افسار شتر را گرفته و مسافر را مى‏برد. در مسیر راه، شتربان زیر لب و گاهى هم بلند مسافر را مسخره مى‏کرد و چون او را مردى غریب و تنها و محتاج یافته بود، همگام با حرکت شتر به جسارت‏هاى خود ادامه مى‏داد. در مسیر راه شخصى این صحنه را دید و به مسافر گفت: آیا مى‏دانى و مى‏شنوى که شتربان چه مى‏گوید؟ گفت: بلى! پرسید: پس چرا از خود عکس العملى نشان نمى‏دهى؟ گفت: اگر او مرا به عباسیه مى‏رساند و مسیر راه درست است، این حرف‏ها مهم نیست، هرچه مى‏خواهد بگوید.  در سوره مطفّفین( سوره مطفّفین، آیه 29 - 32.) مى‏خوانیم که مجرمان، مؤمنان را به شکل‏هاى مختلف تحقیر مى‏کنند:  1- پیوسته به آنها مى‏خندند: «اِنّ الّذین أجرَموا کانوا من الّذین آمنوا یَضحکون»  2- هر گاه از کنار آنها عبور مى‏کنند، غمزه مى‏آیند و چشمک مى‏زنند: «و اذا مَرّوا بهم یَتَغامزون»  3- همین که به سوى دار و دسته خود بر مى‏گردند، پشت سر مؤمنان فکاهى و طنز مى‏گویند: «و اذا انقَلبوا الى اهلِهم اِنقَلبوا فَکِهین»  4- هنگامى که مؤمنان را مى‏بینند، مى‏گویند: اینها منحرفند: «و اذا راوهم قالوا انّ هؤلاء لضالّون»  امّا مؤمنان استقامت کرده و از راه خود دست بر نمى‏دارند. قرآن در ادامه مى‏فرماید:  روزى خواهد آمد که مؤمنان، به کفار خواهند خندید. «فالیوم الّذین آمنوا من الکفار یَضحکون»(سوره مطفّفین، آیه 34.)

در برخورد با حوادث تلخ، چه کنیم؟

در سر یک سفره ممکن است هم ترشى و فلفل قرار دهند و هم شیرینى و مربّا؛ کودکان از شیرینى و حلواى سفره لذّت مى‏برند، و فلفل و ترشى را بى مورد مى‏دانند، امّا بزرگ‏ترها هر دو را در سفره لازم مى‏دانند.  حوادث تلخ نیز برکاتى دارد، از جمله:  1- توجّه انسان را به خدا بیشتر مى‏کند. 2- انسان را سنجیده و استعدادهاى او را شکوفا مى‏سازد. 3- کفّاره گناهان و لغزش‏هاى او مى‏شود. 4- قدر نعمت‏ها بیشتر شناخته مى‏شود.  انسان‏ها در برابر حوادث سه گروهند: چنانکه کودک همین که لب به فلفل و پیاز و ترشى مى‏گذارد ناراحت مى‏شود، نوجوان تحمّل مى‏کند و والدین او پول مى‏دهند و فلفل و ترشى را مى‏خرند.  قرآن مى‏فرماید: گروهى همین که دچار سختى مى‏شوند، جیغ مى‏زنند، «اذا مَسّه الشَرّ جَزوعا»(سوره معارج، آیه 20.) گروهى صبر مى‏کنند، «و بَشِّر الصّابرین الّذین اذا أصابَتهم مُصیبة قالوا اِنّا لِلّه و اِنّا الیه راجِعون»(سوره بقره، 154 - 155.) و گروهى به استقبال سختى‏ها مى‏روند. «و منهم مَن یَنتظر»(سوره احزاب، آیه 23.) کسانى نزد پیامبر اکرم‏صلى الله علیه وآله مى‏آمدند تا آنان را به جهاد و جبهه جنگ اعزام کند، حضرت مى‏فرمود: اسب و شمشیر ندارم تا شما را مجهّز کنم آنان گریه مى‏کردند که چرا به جبهه نرفتند.  از سختى‏ها و حوادث تلخ مى‏توان با تدبیر و صبر و استمداد از خداوند، بهترین استفاده را برد. همان گونه که مى‏توان از لیموى ترش، شربت لیموناد ساخت.  آرى، اگر انسان آشپز ماهرى باشد، حتى از پوست پرتقال هم مربّا درست مى‏کند. امروزه حتى از زباله‏ها استفاده بهینه مى‏کنند.  حضرت زینب علیها السلام با سخنرانى خود در کاخ ستمگران، از اسارت خود در کوفه و شام آن گونه استفاده کرد که پایه‏هاى رژیم اموى را لرزاند.  در مسجد شام، امام سجاد علیه السلام بر بالاى منبر رفت و رژیم بنى امیه را به شدت استیضاح کرد. یزید براى آن که صداى امام را خاموش کند، به مؤذّن دستور داد که با صداى بلند اذان بگوید تا شاید سخنرانى امام سجاد علیه السلام قطع شود، ولى امام علیه السلام از همین صحنه نیز استفاده کرد و جملات اذان را آن گونه تفسیر کرد که بر مسجد لرزه افتاد، بخصوص پس از گفتن «أشهد أنّ محمّداً رسول اللّه» فرمود: اى یزید! این محمّد جّد من است یا جّد تو؟! آیا این اُسرا از نسل او نیستند؟  هنگامى که امام کاظم علیه السلام را به زندان انفرادى بردند، فرمود: چه جاى خوبى براى عبادت است؟!  بسیارى از علما، کتاب‏هاى خود را در شرایط سخت و در زندان و تبعیدگاه‏ها نوشته‏اند.

چگونه عمر هزار ساله و پس از آن ظهور در قیافه چهل ساله حضرت مهدى‏علیه السلام را باور کنیم؟

معمولاً موى ابرو و مژه در صورت ما ده‏ها سال ثابت است و هیچ رشدى ندارد، در حالى که موى سر و صورت در کنار آن هر لحظه در حال رشد و تغییر و تحوّل است. هر دو از یک پوست و گوشت و خون و غذا و اکسیژن تغذیه مى‏کنند، امّا خداوند قادر اراده کرده است که یک مو ثابت و در کنار آن موى دیگر متغیّر باشد.  علاوه بر آنکه هیچ دلیل عقلى و نقلى و تجربى بر محدودیّت عمر انسان نداریم. عمر مانند حرکت است و تندى یا کندى حرکت مرز ندارد، همان گونه که نور محدودیّت ندارد. خداوند در قرآن، عمر هزار ساله را براى حضرت نوح و خواب سیصد ساله را براى اصحاب کهف مطرح کرده است.

چه کنیم که خدا را دوست داشته باشیم؟

محبّت در گرو توجه به نعمت یا خدمت است.  یاد نعمت‏هاى خدا، علاقه ما را به او زیاد مى‏کند، چه نعمت‏هاى عمومى و چه نعمت‏هاى خصوصى.  نعمت‏هاى عمومى از قبیل باد، باران، خورشید، کوه‏ها، گیاهان، خوردنى‏ها، آشامیدنى‏ها، همسر، فرزند، عقل، علم، زبان، چشم، گوش و سایر اعضا، نعمت شب و روز، خواب و بیدارى، آزادى و قدرت انتخاب و گرایش به خوبى‏ها و کمالات و تنفّر از بدى‏ها که هر کدام از این نعمت‏ها نباشد، زندگى بشر فلج مى‏شود.  راستى، اگر آب دهان ما شور یا تلخ بود، چه مى‏کردیم؟  اگر خداوند نعمت خواب و حتى غلطیدن در خواب را دو سه روز از ما بگیرد چه مى‏کنیم؟  نعمت‏هاى خصوصى، امکانات و استعدادهایى است که خداوند به هر یک از افراد بشر عطا کرده است و اگر انسان فکر کند مى‏بیند چه بسیار نعمت‏هایى که در اختیار اوست و دیگران به دلایلى از آن محرومند.  آرى، فکر کردن در نعمت‏هاى الهى، انسان را عاشق خدا مى‏گرداند و قرآن به این امر سفارش کرده است. «فاذکروا آلاءَ اللّه»( سوره اعراف، آیه 69.)

فلسفه تلخى‏ها و ناگوارى‏ها چیست؟

ناگوارى‏ها دو گونه است: برخى به دست خود ماست و برخى در اختیار ما نیست.  بسیارى از حوادث تلخ به خاطر عدم دقت و مدیریّت خودماست. اگر در داد و ستدها، اسناد تجارى را محکم تنظیم نکردیم و ضامن و وثیقه از طلبکار نگرفتیم و او مال ما را نداد، مقصّر خود ما هستیم.  اگر روى حوض آب نرده نگذاشتیم و کودک در آن افتاد و غرق شد، مقصّر خود ما هستیم.  اگر مراعات بهداشت، قوانین رانندگى و آداب اجتماعى را نکردیم و گرفتار امراض و تصادفات و تحقیرها شدیم، مقصّر خود ما هستیم.  و امّا دسته دوم، دلایل متعدّدى دارد:  سختى‏ها، سبب رشد و تکاپوى انسان است. پیشرفت و رشد علوم، در سایه رفع نیاز و برطرف کردن مشکلات حاصل شده است.  حوادث تلخ، کفّاره بسیارى از لغزش‏هاست.  حوادث تلخ، سبب تنظیم روحیّات مردم است.  پیامبر اکرم‏صلى الله علیه وآله فرمودند: اگر براى انسان سه چیز: مرض، مرگ و فقر نبود، غرور انسان شکسته نمى‏شد و انسان در مقابل هیچ چیز سر فرونمى‏آورد. «لولا ثلاثة فى ابن آدم ما طَأطأ رأسه شى‏ء المرض و الموت و الفقر»( بحار، ج‏6، ص‏118.)  حوادث تلخ، کمالات انسان را شکوفا مى‏کند. آنکه گرفتار شده، با صبر و پایدارى رشد مى‏کند و آنکه در رفاه است و براى نجات مردم تلاش مى‏کند، با ایثار و از خودگذشتگى رشد مى‏کند.

چرا خداوند انسان‏ها را متفاوت آفریده و آیا این تفاوت‏ها ظلم نیست؟

شخصى برق سالن و تالار عروسى را خاموش و فرار مى‏کند. اگر او را براى مجازات دستگیر کنند، کیفر عادلانه زمانى است که تمام حوادثِ پیش آمده را به حساب آورند. مثلاً:  به خاطر تاریکى ظرف‏هایى شکسته شد. دو نفر از پله‏ها افتادند. سر چند نفر به ستون خورد. شیرینى‏ها ریخت. اطفالى ترسیدند و گریه کردند. براى خارج شدن از سالن تاریک، زمان زیادى تلف شد. خانواده‏هاى عروس و داماد از مهمان‏ها خجالت کشیدند.  آرى، تمام آثار خاموش شدن سالن، باید محاسبه و بر اساس آن، جریمه تعیین شود.  قرآن در این زمینه مى‏فرماید: «نَکتُبُ ما قَدّموا و آثارهم»(سوره یس، آیه 12.) هم خود اعمال را مى‏نویسیم و هم آثار آنها را.  در حدیث مى‏خوانیم: هر کس کار خوبى را بنا نهد، پاداش تمام کسانى که به آن کار عمل کنند، بدون آنکه از عامل کم شود، به او داده مى‏شود. همان گونه که اگر کسى راه بدى را به روى مردم باز کند، در گناه تمام کسانى که در آن راه پا نهند شریک است.  «مَن سَنّ سُنَّة حَسنةً عُمِل بها من بَعده کان له أجره و مثل اُجورهم من غیر أن ینقصّ من اُجورهم شیئا و مَن سَنّ سُنَّة سَیِّئة فَعُمل بها بعده کان علیه وزره و مثل أوزارهم من غیر أن یَنقصّ من أوزارهم شیئاً»(کنزالعمّال، حدیث 43079.)  گاهى یک نفر دیگرى را سیگارى یا معتاد مى‏کند و دومّى نفر سوم را و او نفر چهارم را، نفر اول در گناه نفرات بعدى شریک است.  در حدیث مى‏خوانیم: والدین در تمام کارهاى خیر فرزندان شریکند و معلّم کلاس اول، در پاداش تحصیل دوره‏هاى بعد شریک است.

آخرین سخن ما با کسى که دین را نمى‏پذیرد، چیست؟

برخى رانندگان، وسائلى را که احتمال مى‏دهند در جاده مورد نیازشان باشد همراه خود برمى‏دارند، (از قبیل زنجیر چرخ، جک، چرخ اضافه، چراغ سیار) و بعضى بى‏خیال به جاده مى‏روند، چیزى با خود برنمى‏دارند. به هر حال، یا نیازى به این وسائل پیش مى‏آید و یا پیش نمى‏آید. اگر نیازى نبود، راننده‏اى که آنها را برداشته، ضررى نکرده فقط چند کیلو بار اضافه حمل کرده است ولى اگر به آن وسائل نیاز شد، کسى که آنها را برنداشته در وسط جاده چه خواهد کرد؟  آرى، شرط عقل آن است که انسان نسبت به حوادث احتمالى، پیش‏بینى لازم را بکند. بعد از این مثال به سراغ دین مى‏رویم؛  پیامبران از حساب و کتاب پس از مرگ در قیامت خبرهایى داده و دستوراتى داده‏اند. گروهى پذیرفته و گروهى منکر شده‏اند. کسانى که پذیرفته‏اند در شبانه‏روز چند دقیقه‏اى با خدا گفتگو کرده و نماز مى‏خوانند. در سال چند روزى غذاى ظهر را تا به غروب تأخیر انداخته و از انجام برخى کارها دورى کرده‏اند. بر فرض که حساب و کتابى در کار نباشد، چه ضررى کرده‏اند و چه چیزى را از دست داده‏اند؟ ولى کسانى که به نداى انبیا گوش ندادند، اگر با حساب دقیق خداوند برخورد کنند و دستشان خالى باشد، چه خواهند کرد؟  آرى، عاقل کسى است که حتى اگر یقین به قیامت ندارد به خاطر حساب و کتاب، خود را آماده کند و هشدارهاى انبیا را جدى بگیرد.  هنگامى که فرعون تصمیم گرفت موسى‏علیه السلام را بکشد، یکى از اطرافیان فرعون که ایمان خود را کتمان کرده بود گفت: آیا کسى را که مى‏گوید پروردگار من اللّه است و دلائل روشنى براى شما آورده، مى‏کشید؟ اگر دروغ بگوید به ضرر خودش خواهد بود (و کارى به حکومت شما ندارد) ولى اگر راست بگوید، آن قهر و عذابى را که به منکران وعده مى‏دهد به شما خواهد رسید. «اِن یک کاذباً فعلیه کِذبُه و اِن یَکُ صادقاً یُصِبکم بَعض الّذى یَعِدکم»

چرا خداوند گاهى دعاى ما را مستجاب نمى‏کند؟

در قرآن مى‏خوانیم: «اُدعونى أستَجِب لکم»(سوره غافر، آیه 60) مرا بخوانید تا شما را اجابت کنم. اگر شخصى به دیگرى گفت: به هنگام برخورد با مشکل به من تلفن کن تا تو را کمک کنم، این جمله لوازم و شرایطى دارد از جمله:  1- رفاقتت را با من حفظ کنى.  2- شماره تلفن مرا گم نکنى و شماره را درست بگیرى.  3- به هنگام بازگو کردن مشکلات، حرف‏هاى بى ربط نزنى و توقّعات نابجا نداشته باشى و به وظیفه خود عمل کرده باشى.  4- آنچه مى‏گویى واقعاً مشکل باشد، نه خیالات و توهّمات.  5 - براى حلّ مشکل خود، انتظار نداشته باشى تمام مقرّرات و نظام را بهم بریزم.  6- حلّ این مشکل، سبب پیدایش مشکل دیگرى براى شما یا دیگران نشود.  7- در بازگو کردن مشکلات، صادق باشى و دروغ نگویى.  آیا ما در دعا و طرح مشکلات خود با خدا، این شرایط را مراعات کرده‏ایم؟  آیا رفاقت و بندگى خود را با خدا حفظ کرده‏ایم؟ قرآن مى‏فرماید: «و یَستَجیبُ الّذین آمنوا و عملوا الصّالحات»( سوره شورى، آیه 25) پاسخ مثبت به کسانى داده مى‏شود که با ایمان و عمل شایسته رابطه خود را با خدا حفظ کرده باشند.  آیا شماره تلفن را درست گرفته‏ایم؟ در روایات مى‏خوانیم: دعا آدابى دارد، از جمله:  ابتدا «بسم اللّه» بگویید، با وضو و حضور قلب و در مکان مقدّس مثل مسجد باشید، قبل از دعا از خداوند با صفات و اسماءالحسنى تجلیل کنید، ده مرتبه «یا اللّه»، «یا ربّ» بگویید، گوشه‏اى از نعمت‏هاى الهى را به زبان آورید، از خداوند تشکر کنید، بر محمّد و آل محمّد صلوات بفرستید، لغزش‏هاى خود را مطرح و استغفار کنید، دعا و خواسته خود را میان دو صلوات مطرح کنید و امیدوار باشید.  آیا در دعاهاى خود توقّعات نابجا نداریم و به وظیفه خود عمل کرده‏ایم؟  دانش‏آموز درس نخوانده، دعا مى‏کند که قبول شود. مى‏گویند: دانش آموزى به خانه آمد و وارد اتاق جلویى شد و مشغول دعا شد. به خدا گفت: پروردگارا! کوه هیمالیا را در فلان کشور قرار بده و دریاچه ارومیّه را در نیشابور قرار بده. مادرش گفت: این چه دعایى است که مى‏کنى؟! گفت: من در امتحان جغرافیا پاسخ سؤالات را اشتباه نوشته‏ام، حالا به خدا مى‏گویم کوه و دریا را جابجا کند تا من نمره بیاورم!  آیا زمان دعا و شرایط دیگر را در نظر گرفته‏ایم؟ در اسلام زمان‏هایى براى دعا سفارش شده است، از جمله: شب‏هاى جمعه، سحرها، بعد از نماز، غروب جمعه، بعد از خطبه‏هاى نماز جمعه، هنگام نزول باران و جارى شدن اشک و....  آیا مشکلات ما واقعاً مشکل است یا خیال مى‏کنیم که مشکل است؟ بسیارى مشکلات، لازمه نظام طبیعت است و رفع آن، به معناى به هم زدن نظام عالم. همچون فقیرى که سقف خانه‏اش خراب است و باران که مى‏آید، سقفش چکّه مى‏کند. براى رفع مشکل او، یا باید خداوند باران نفرستد یا بر بام خانه او باران نبارد و یا آب باران در پشت‏بام خانه‏اش نفوذ نکند و یا... که هر کدام از اینها به معناى نادیده گرفتن قوانین حاکم بر طبیعت است.

خدایى که به وضع و حال ما و به هر چیزى آگاه است، چرا ما را مورد آزمایش قرار مى‏دهد؟

آزمایش الهى براى آن است که مدّعیان راستین از مدّعیان دروغین شناخته شوند. همه انسان‏ها به نوعى ادّعا مى‏کنند که آدم‏هاى خوبى هستند، امّا به هنگام امتحان، افراد شناخته مى‏شوند و هرکس مى‏فهمد که چه مقدار در ادّعایش راستگو بوده است. خداوند مى‏فرماید: ما شما را به ترس، گرسنگى و کمبودها آزمایش مى‏کنیم: «ولَنَبلونّکم بشى‏ء من الخوف و الجوع و نقصٍ من الاموال و الانفُسِ و الثّمرات و بَشِّر الصّابرین»( سوره بقره، آیه 155)  علاوه بر آنکه علم و دانستن خداوند، دلیل کیفر و پاداش نیست، بلکه باید از ما عملى سربزند تا به کیفر و پاداش برسیم. به چند مثال توجه کنید:  1- ما مى‏دانیم که این خیّاط یا بنّا یا نجّار چگونه مى‏دوزد یا مى‏سازد، ولى بر اساس این دانش، به آنها مزد نمى‏دهیم، بلکه باید از آنان کارى سربزند تا استحقاق پاداش داشته باشند.  2- معلّم مى‏داند که این دانش‏آموز اهل درس خواندن نیست، ولى نمى‏تواند قبل از امتحان او را مردود قلمداد کند. حضرت على علیه السلام مى‏فرماید: آزمایشات الهى براى علم پیدا کردن خداوند نیست، بلکه براى آن است که بسترى ایجاد شود و از انسان عملى سرزند تا کیفر و پاداش بر مبناى عمل باشد.  اگر امتحان‏ها نباشد، انسان شناخته نمى‏شود.  صبر انسان، در برابر حوادث شناخته مى‏شود.  رضا و تسلیم انسان، در برابر حوادث تلخ شناخته مى‏شود.  قناعت و زهد انسان، به هنگام کمبودها روشن مى‏شود.  تقوى، حلم و ایثار انسان، در امتحان‏ها معلوم مى‏شود.

با وجود علم وعقل، چه نیازى به وحى داریم؟

این سخن درست مثل آن است که فرزندى به والدین خود بگوید: من به راهنمایى شما نیازى ندارم و مى‏خواهم هرچیزى را خودم تجربه کنم تا بپذیرم. این سخن به ضرر فرزند است یا والدین؟  معتقدین به وحى، علم، عقل و تجربه را کنار نمى‏زنند که وحى را به جاى آن بنشانند، بلکه آن را محدود مى‏دانند و در کنار عقل و تجربه، از وحى نیز بهره مى‏جویند و بر شناخت خود از حقایق هستى مى‏افزایند.  کسانى که نسبت به وحى بى اعتنا هستند و فقط بر علم و عقل خود تکیه مى‏کنند، از شناخت بسیارى از امور هستى محروم مانده‏اند.  آنها نسبت به سرنوشت خود پس از مرگ هیچ اطلاعى ندارند و از پایان این هستىِ با عظمت بى خبرند. در این هستى، رازهاى بسیارى هست که اگر کسى فقط با علم و تجربه محدود خود بخواهد زندگى کند، از بسیارى از آنها محروم مى‏ماند.  راستى اگر سازنده کالایى، به ما اطلاعاتى بدهد باید بگوییم ما به اطلاعات تو نیازى نداریم، خودمان تجربه مى‏کنیم و مى‏فهمیم؟  خالق هستى درباره هستى، آینده، اهداف و راه صحیح بهره‏گیرى از آن، اطلاعاتى از طریق بهترین افراد که پیامبران باشند، در اختیار ما گذارده است. بى اعتنایى به پیام‏هاى الهى، محروم کردن بشر از یک کانال به مراتب گسترده‏تر از کانال تجربه است و چه ظلمى بالاتر از اینکه بشر، چشم و گوش خود را بر بخشى از دانستنى‏ها ببندد.

آیا خداوند به حمد و ستایش ما نیاز دارد؟

خیر چنین نیست؛ چنانکه اگر گفتیم: مردم باید خانه‏هاى خود را رو به خورشید بسازند، به این معنا نیست که خورشید به ما و خانه ما نیاز دارد.  نه تنها خدا که بسیارى از مخلوقات خداوند نیز به انسان نیازى ندارند و این انسان است که از همه محتاج‏تر؛ ولى از همه متکبرتر است.  مثلاً اکسیژن، دریا، ماهى‏هاى دریا، جنگل‏ها، باد و باران، پرندگان، چرندگان و زنبور عسل محتاج ما نیستند؛ ولى انسان به همه اینها نیاز دارد.  بنابراین؛ اگر ما مى‏گوییم حمد و ستایش الهى لازم است به خاطر آن است که وجود ما و رشد ما و ادامه‏ى زندگى و حلّ مشکلات و کمبودهاى ما تنها به دست اوست. او که رحمت را بر خود واجب کرده است. «کتب على نفسه الرّحمة»( انعام، 54.) آیا ما ستایش را بر خود واجب نکنیم.  حمد و ستایش ما به پاس رحمت گسترده‏ى او، «و رحمتى وسعت کلّ شى‏ء»(اعراف، 156.) و به نوعى انجام وظیفه است.

بالاترین هدف خلقت انسان و درجه‏ى کمال او چیست و راه دستیابى به آن کدام است؟

قرآن مى‏فرماید: بالاترین هدف‏ها، رستگارى است.  توضیح آنکه، هستى براى بشر آفریده شده: «خلق لکم ما فى الارض جمیعاً»(بقره، 29)  و بشر براى عبادت: «و ما خَلَقتُ الجِنَّ و الانس الاّ لِیَعبدون»(ذاریات، 56)  و عبادت براى رسیدن به تقواست: «و اعبدوا ربّکم... لعلّکم تَتّقون»(بقره، 21)  و تقوا براى رسیدن به رستگارى. «فاتّقوا اللّه... لعلّکم تفلحون»(مائده، 100)  با این مقدّمات، معلوم مى‏شود که قلّه‏ى کمالات، فلاح و رستگارى است. اکنون ببینیم چگونه باید به این قلّه برسیم:  قرآن مى‏فرماید: راه رسیدن به رستگارى، تزکیه و خودسازى است: «قد أفلح مَن زکّاها»(شمس، 9.)  و در آغاز سوره‏ى مؤمنون، رستگارى را از آنِ مؤمنان دانسته و مى‏فرماید: «قد أفلح المؤمنون»  و همین که قرآن در یک جا فلاح را در تزکیه و در جاى دیگر رستگارى را در ایمان بیان مى‏کند، معلوم مى‏شود که راه تزکیه، ایمان است، نه گوشه‏گیرى، چلّه نشینى، انزواى‏نابجا، ورد و ذکرهاى مخصوص و طاقت‏فرسا و داشتن زندگى غیر متعارف و رفتارهاى استثنایى؛ زیرا در ادامه‏ى آیات سوره‏ى مؤمنون، رستگارى را در سایه‏ى نماز خاشعانه، دورى از لهو و لعب، پرداخت زکات و کمک به نیازمندان، عفّت در شهوت، امانتدارى، وفاى به عهد و تعهدات و مواظبت بر نماز مى‏داند.  البته دعوت به رستگارى باید بسیار شفّاف و علنى باشد و جا دارد بر بالاى بامها و با صداى بلند همه‏ى مردم را به آن دعوت کنند. «حىّ على الفلاح» و پیوسته باید این دعوت را تکرار کنیم.  در آیات اولیه‏ى سوره‏ى مؤمنون، دو بار کلمه‏ى حفاظت بکار رفته است؛ یکبار حفظ شهوت. «لفروجهم حافظون» یک بار حفظ نماز. «على صلاتهم یحافظون» آرى، این دو حفاظت باید دائمى باشد؛ زیرا کلمه‏ى «حافظ» در قالب اسم فاعل و «یحافظون» در قالب فعل مضارع، براى استمرار است.

چرا باید خداوند را عبادت و پرستش کنیم؟

1. چون خدا خالق و مربّى ماست. «اُعبدوا ربّکم الّذى خَلَقَکم»(بقره، 21)  2. چون خدا تأمین کننده‏ى رزق و امنیّت است. «فلیعبدوا ربّ هذا البیت الّذى اطعمهم من جوع و آمنهم من خوف»(قریش، 3 و 4.)  3. چون عبادت سبب آرامش و رشد و روحى و روانى مى‏گردد. «بذکر اللّه تطمئنّ القلوب»(رعد، 28)، «واعبد ربّک حتّى یاتیک الیقین»(حجر، 99.)  4. چون انسان در محاصره‏ى انواع خطرهاست و جز خداوند معبود و پناهى نیست. «لا اله الاّ أنا فاعبدنى»(طه، 14.)  5. چون تمام هستى، تسلیم خدا و همواره در حال تسبیح اوست. «و له أسلم مَن فى السموات و الارض»(آل‏عمران، 83)، «کلٌّ له قانتون»( حدید، 1)، «یسبّح للّه ما فى السموات و الارض»(جمعه، 1)، «سَبّح للّه ما فى السموات و الارض»(فاطر، 43.)  پس ما نباید وصله‏ى ناهمرنگ و ناهماهنگ هستى باشیم.

عوامل سقوط و انحراف جامعه چیست؟

به یک ماجرا توجه کنید تا عوامل سقوط را کشف کنید: خداوند با حضرت موسى وعده کرد که سى شب را در کوه طور مشغول عبادت شود تا تورات را دریافت کند، سى شب که تمام شد، ده شب دیگر به آن اضافه شد.  هنرمند مجسمه سازى به نام سامرى از نبود موسى و تأخیر برگشت او سوء استفاده کرد و طلا و زیورآلات مردم را گرفت و مجسمه گوساله‏اى را به نوعى ساخت که با عبور هوا از درون آن صدایى شبیه صداى گاو برمى‏خاست و به مردم مى‏گفت: خداى شما همین است و بدین وسیله جمعیت بسیارى را منحرف کرد.  با کمى دقّت در این ماجرا مى‏توان عوامل سقوط یک جامعه را نشان داد، که عبارت است از:  1. عدم حضور رهبرى همچون موسى در میان مردم.  2. وجود منحرفان هنرمندى همچون سامرى در اجتماع.  3. استفاده از ابزارى پرجاذبه و گران قیمتى همچون طلا.  4. تبلیغات منفى پر سر و صدا و ابتکارى و جذاب همچون صداى گوساله. باکسب اجازه و تقدیر و تشکر از همکار گرامی جناب آقای واحدی که زحمت گردآوری و ثبت مطالب را در وبلاگ گروه دین و زندگی استان گلستان کشیدند.

مشکلات من برای درس خواندن

دانش آموزانی که با درس خواندن و امتحان دادن مشکل دارند ، مشکلاتشان لااقل در شش سطح قابل بررسی است . بد امتحان دادن از بد درس خواندن می آید . البته معمولاً نه همیشه . با این حساب اگر از خوب درس خواندن حرف بزنیم ، بخش بزرگی از خوب امتحان دادن را هم در لا به لای حرفهایمان گفته ایم . در یک تقسیم بندی کلی می شود گفت یک دانش‌آموز غالباً می تواند مشکلات درسی یا امتحانی اش را در یکی از شش سطح زیر بگنجاند : مشکل سطح 1 : ¶ موضوع یا متن درس آنقدر برایم سخت است که نمی فهمم اش ! توصیه های سطح 1 : 1ـ گروهی درس بخوانید یا لااقل دو نفره ، با یک دوست یا همکلاسی دیگر . این طوری می توانید با هم بحث کنید . از هم سؤال کنید ، اشکالاتتان را از همدیگر بپرسید یا حتی از هم امتحان بگیرید . 2ـ قبل از شروع به مطالعة یک مبحث جدید ، زمان کوتاهی را به دوره و مرور مطالب قبلی همان درس اختصاص بدهید تا هم آموخته های قبلی تان دوره شود ، هم ذهنتان برای مطالب درسی جدید آماده تر شود . 3ـ به کتاب و جزوه خودتان اکتفا نکنید ، از دوستان دیگرتان سؤال کنید ، شاید آنها کتاب یا جزوه آسان فهم تری سراغ داشته باشند . 4ـ اگر نمی خواهید وقت سایر همکلاسی ها را بگیرید ، می توانید خارج از کلاس درس با استادتان صحبت کنید و اشکالاتتان را از او بپرسید یا از او بخواهید راهنمایی تان کند تا درسش را چطور بخوانید . 5ـ توی درسی که با خواندنش مشکل دارید ، از روش SQR3 استفاده کنید : Survey (پیش خوانی . یک مطالعه اجمالی یا خواندن روزنامه وار مطالب پیش از مطالعة اصلی . یعنی فقط یک نگاه به عناوین اصلی و احیاناً خلاصه انتهایی ، برای آشنا شدن با کلیت موضوع مورد مطالعه) Question (وقتی با کلیت موضوع آشنا شدید ، کمی به آن فکر کنید تا پرسش هایی در ذهنتان ایجاد شود) Read (حالا شروع کنید به خواندن ؛ به این منظور که هم مطلب را بفهمید ، هم جواب سؤال هایی را که به ذهنتان آمده بود ، پیدا کنید) Recall (وقتی خواندنتان تمام شد ، بدون این که به کتاب نگاه کنید ، سعی کنید به سؤال های ذهنتان جواب بدهید و ساختار کلی متن را یک بار دیگر در ذهنتان مجسم کنید) Review (پس از مرور و تجسم کلیت مطالب ، یک خلاصه اجمالی از آنچه خوانده اید و درک کرده اید ، با زبان و کلمات خودتان بنویسید) 6ـ اصلا بنا را بر این نگذارید که خیلی سریع به تمام مباحث مورد مطالعه ، مسلط شوید . در ازای هر یک ساعتی که در کلاس به تان درس می دهند ، لااقل باید دو ساعت مطالعه کنید و البته در بیشتر درسها ، به ازای هر یک ساعت تدریس استاد ، به بیش از دو ساعت مطالعه احتیاج دارید . 7ـ قرار نیست همه درسها را با یک سرعت بخوانید . یک درس عمومی مانند ادبیات را طبیعی است که سریع تر می شود خواند ، تا یک درسی مثل فیزیک ، شیمی و امثالهم . 8ـ وقتی دارید درس می خوانید ، همیشه یک کاغذ و قلم کنارتان باشد تا نکات مهم را یادداشت کنید . این کار به افزایش تمرکزتان هم کمک می کند . 9ـ هیچ وقت بیشتر از نیم ساعت تا چهل دقیقه به صورت پیوسته مطالعه نکنید . یک استراحت 10 تا 15 دقیقه ای در فواصل درس خواندن تان ضرورت دارد ، و گرنه راندمان مطالعه تان می آید پایین . مشکل سطح 2 : ¶ جزوه نویسی را خوب بلد نیستم و شب امتحان دست نوشته هایم به دردم نمی خورند ! توصیه های سطح دوم : 1ـ اگر می خواهید سر کلاس جزوه های خوب و به دردبخور بنویسید ، بهترین راهش این است که روز قبل از کلاس ، یک نگاه اجمالی به درس فردایتان بیندازید . 2ـ برای خودتان نشانه ها و خلاصه نویسی های خاصی تعریف کنید و توی دست نوشته هایتان از آنها استفاده کنید . مثلاً + به جای افزایش ، ـ به جای کاهش ، « ش » به جای « شایع ترین » ، « غ » به جای « غلط » و ... 3ـ وقتی جزوه می نویسید ، فاصله گذاری بین سطرها را خوب رعایت کنید تا اگر در نوبت های بعدی مطالعه تان خواستید چیزی را توی آن دست نوشته ها کم و زیاد کنید ، دستتان باز باشد . 4ـ نروید ته کلاس . هر چه به دبیرتان نزدیک تر بنشیند ، راحت تر می توانید یادداشت هایتان را تنظیم کنید . به قول رابرت دابلیوهلفر ، مشاور آموزشی : « اگر سر کلاس ، پنجاه نفر جلوتر از شما نشسته باشند ، لااقل 50 دلیل برای عدم تمرکز و به هم ریختگی نظم جزوه هایتان خواهید داشت . » 5ـ اگر خودتان را عادت بدهید که همان روزی که دست نوشته هایتان را تهیه می کنید ، باز نویسی و مرتب شان هم بکنید ، کمک بزرگی به فهم خودتان از مطلب درسی خواهید کرد ، و همچنین به نمره امتحان تان ! 6ـ مضمون را بنویسید ، نه کلمات دبیر را . این طوری مجبور می شوید به آنچه در کلاس گفته می شود ، بیشتر و بهتر توجه کنید . ضمناً از کلمات و عبارات خودتان برای یادداشت استفاده کنید . نه لزوماً از کلمات و عبارات دبیر . 7ـ در جزوه نویسی اصلاً لزومی ندارد حرف های دبیر را کلمه به کلمه یادداشت کنید . اگر درس را پیش خوانی کرده باشید ، می دانید که کدامیک از حرف های دبیر توی کتاب هست و کدامش نیست . آنهایی که توی کتاب هست ، نوشتنش ضرورت ندارد . ضمناً بیشتر دبیران عادت دارند خودشان مطالبی را که توی کتاب نیست ، جداگانه به دانش‌آموزان شان گوشزد کنند برای یادداشت . 8ـ آنچه را که می شنوید یا از نوشتنش جا می مانید ، رها کنید برای وقت دیگری که بتوانید برگردید و جایش را پر کنید . لزومی ندارد همان موقع از همکلاسی یا بغل دستی تان سؤال کنید و گرنه از فهم ادامه حرفها باز می مانید . 9ـ منظم بنویسید. تاریخ بزنید و مبحث را مشخص کنید . این طوری رغبت تان برای خواندن دست نوشته هایتان بیشتر می ‌شود. مشکل سطح 3 : ¶ حافظه ام ضعیف است و هر چه می خوانم یادم می رود ! توصیه های سطح سوم : 1ـ اوّلین فاز فراموشی توی همان 24 ساعت اوّلی که از شنیدن یا خواندن مطالب گذشته ، می آید سراغتان ، با این حساب ، تا از دست نوشته هایتان یک روز نگذشته ، باید یک نگاه اجمالی به آنها بیندازید . 2ـ اگر از یک دوست یا همکلاسی تان بخواهید که توی همان 24 ساعت اوّل ، سؤال پیچ تان کند تا این طوری مطالب درسی را با هم مرور کنید آنچه خوانده اید ، به خوبی در حافظه تان تثبیت می شود . 3ـ هیچ مطلب درسی را پیوسته و بیشتر از 30 تا 45 دقیقه نخوانید . یک استراحت 5 تا 10 دقیقه ای به خودتان بدهید و دوباره برگردید سر درس خواندن . 4ـ وقتی یک مطلب را می خوانید ، سعی کنید با کلمات و عبارات خودتان آن را تکرار کنید و به ذهن بسپارید . 5ـ بین مطالبی که می خوانید ، پلهای ارتباطی برقرار کنید . یعنی جزییات مطلب را به کلیات مرتبط کنید و قسمت های پراکنده را هم به همدیگر . 6ـ مطالب درسی سنگین را پشت سر هم نخوانید. بین دو درس سنگین ، وقتی را به خواندن یک درس سبک تر و آسان فهم تر اختصاص بدهید . 7ـ کیفیت البته به جای خودش ، اما کمیت مطالعه واقعاً مهم است. تکرار معجزه می کند . بیشتر بخوانید تا بیشتر در ذهنتان بماند و بهتر یاد بگیرید . مشکل سطح 4 : ¶ اصلاً حوصله یا انگیزه ای برای درس خواندن ندارم ! توصیه های سطح چهارم : 1ـ در برنامة هر روزتان ، اوقات خاصی را اختصاص بدهید به مطالعه ؛ و آنقدر روی این کار اصرار کنید تا کاملاً شرطی شوید و هر روز در آن اوقات خاص به یاد درس و درس خواندن بیفتید . راهش یک برنامه ریزی درسی است . یک برنامة هفتگی . برای خودتان برنامه ای بنویسید که همه چیز در آن لحاظ شده باشد . 2ـ خودتان را به مبارزه دعوت کنید . یعنی چه ؟ یعنی به خودتان تعهد بدهید که تا این کار را تمام نکنید سراغ کار دیگری نمی روید . تا این درس را نخوانید ، به دوستتان تلفن نمی زنید . این مبارزه طلبی به تان انگیزه می دهد و کمکتان می کند که آن قورباغة لعنتی را قورت بدهید . خوانده اید کتاب « قورباغه » برایان تریسی را . مگر نه ؟ 3ـ با یک دبیر ، یک مشاور ، یک همکلاسی یا هر کسی که قبولش دارید ، حرف بزنید تا انگیزه تان تقویت شود و هدفتان را واضح تر ببینید تا سریع تر و قوی تر به دنبالش بروید . مشکل سطح 5 : ¶ حواسم پرت است و موقع درس خواندن تمرکز ندارم ! توصیه های سطح پنجم : 1ـ یک کاغذ و قلم کنارتان باشد تا هر وقت ذهنتان از درس به سراغ موضوع دیگری رفت بلافاصله آن موضوع را روی کاغذ یادداشت کنید . بعدش پروندة آن موضوع را موقتاً ببندید و مطالعه را از سر بگیرید . اگر دوباره همان مشکل اتفاق افتاد ، دوباره به همان ترتیب عمل کنید . وقتی درس خواندتان تمام شد ، سراغ کاغذتان بروید و آن موضوعات جانبی . به آنها فکر کنید و اگر لازم شد کاری در رابطه با آنها انجام دهید تا خیالتان راحت شود و با خیال آسوده برگردید سر درستان . به مرور زمان تعداد مواردی که روی آن کاغذ یادداشت خواهید کرد ، کمتر و کمتر خواهد شد . 2ـ عوامل حواس پرتی را به حداقل برسانید . صدای موزیک را قطع کنید . رادیو و تلویزیون را خاموش کنید و شرایطی برای مکان مطالعه تان به وجود بیاورید که فقط و فقط ذهنتان روی درس متمرکز شود . 3ـ وقتی موضوع مورد مطالعه سخت است ، تمرکز کردن مشکل تر می شود . پس رجوع کنید به توصیه های سطح اوّل . 4ـ خودتان را متعهد کنید در مدت زمانی که قرار است طبق برنامه تان درس بخوانید ، هیچ کار دیگری جز درس خواندن انجام ندهید . مثلاً جواب تلفن را ندهید . اگر قرار است توی همان ساعت مطالعه میان وعده ای بخورید آن میان وعده را پیش از شروع مطالعه آماده کنید و بگذارید کنار دستتان تا دیگر بهانه ای برای بیرون رفتن و فاصله گرفتن از محیط درس و مطالعه نداشته باشید . مشکل سطح 6 : ¶ خوب درس می خوانم اما امتحان ام خوب نمی شود ! توصیه های سطح ششم : 1ـ قرار نیست هیچ کس در شب امتحان معجزه کند . باید خود را از مدتها قبل برای امتحان آماده کنید ؛ نه شب امتحان. اگر شش روز متوالی ، روزی یک ساعت درس بخوانید خیلی بهتر و بیشتر از کسی که فقط شش ساعت در شب امتحان مطالعه می کند ، مطالب را در حافظة بلند مدت تان نگه خواهید داشت . 2ـ با دوستانتان بنشینید و سؤالهای امتحان را حدس بزنید . از همدیگر سؤال بپرسید و از خودتان امتحان بگیرید . 3ـ سؤالها را به دقت بخوانید و خوب بفهمیدشان . دقت کنید که صورت سؤال دقیقاً چه چیزی را از شما سؤال کرده است . 4ـ حواستان به وقت امتحان باشد . ضمناً با خودتان لج نکنید . سؤالی را که بلد نیستید یا جواب دادنش برایتان وقت‌گیر است ، علامت بزنید و ازش بگذرید تا در پایان اگر وقتی مانده بود ، برگردید و جواب بدهید . 5ـ قبل از اینکه شروع کنید به نوشتن جواب هر سؤال ، یک مرتبه کلیت آن جوابی را که می خواهید روی کاغذ بیاورید، به ذهن بیاورید و بعدش شروع کنید به نوشتن . ضمناً خوانا و تمیز بنویسید تا ذهن مصحح را نسبت به برگه تان خراب نکنید . برایتان آرزوی موفقیت در درس خواندن و امتحانات دارم.

چرا شیعیان با دست باز نماز می‌خوانند؟

چرا شیعیان با دست باز نماز می‌خوانند؟   

مشهور بین شیعه امامیّه آن است که قرار دادن دست‌ها روی یکدیگر در نماز، حرام، و موجب بطلان نماز است و به ندرت از فقهای شیعه کسی قائل به کراهت شده، مانند ابو الصلاح حلبی در کافی.

پایگاه اطلاع رسانی حضرت آیت الله العظمی سبحانی : قرار دادن دست راست بر روی دست چپ در نماز (دست بسته نماز خواندن) از اموری است که استحباب آن بین فقهای سه مذهب از مذاهب چهارگانة اهل سنّت مشهور است:

حنفی‌ها می‌گویند:روی هم گذاشتن دست‌ها در نماز، سنّت است وواجب نیست، و برای مرد بهتر است که کف دست راستش را بر پشت دست چپ، زیر ناف قرار دهد، و زن دست‌ها را بر سینه‌اش بگذارد.

شافعی‌ها می‌گویند: گذاشتن دست روی یکدیگر، در نماز، برای مرد و زن سنّت است و بهتر است که کف دست راست را بر پشت دست چپ زیر سینه و بالای ناف به سمت چپ قرار دهد.

حنبلی‌ها می‌گویند: گذاشتن دست‌ها روی هم، سنّت است و بهتر است که کف دست راست را بر پشت دست چپ نهاده، زیر ناف قرار دهند.

فرقه مالکیّه بر خلاف سه مذهب فوق می‌گویند: آویختنِ دست‌ها در نمازهای واجب، مستحب است، قبل از مالکی‌ها نیز جماعتی همین قول را گفته‌اند که از آن جمله‌اند: عبداللّه بن زبیر، سعید بن مسیّب، سعید بن جبیر، عطاء، ابن جریح، نخعی، حسن بصری، ابن سیرین و جماعتی از فقها.
از امام اوزاعی منقول است که نمازگزار، بین آویختن دست‌ها یا روی هم قرار دادن آنها مخیر است.[1]

امّا مشهور بین شیعه امامیّه آن است که قرار دادن دست‌ها روی یکدیگر در نماز، حرام، و موجب بطلان نماز است و به ندرت از فقهای شیعه کسی قائل به کراهت شده، مانند ابو الصلاح حلبی در کافی.[2]

کیفیت نماز پیامبر(ص)

با این که به جز مالکی‌ها، مذاهب دیگر اهل سنّت، قرار دادن دست چپ بر دست راست در نماز را جایز شمرده‌اند و دربارة این مسأله سخن بسیار گفته‌اند، با این حال دلیل قانع کننده‌ای حتّی بر جواز آن ندارند،چه رسد بر استحباب. بلکه می‌توان ادّعا کرد که دلایلی بر خلاف ادعای آنان وجود دارد و روایاتی که از فریقین (شیعه و سنّی) بیانگر طریقه نماز گزاردن رسول اکرم(ص) است، از گذاشتن دست‌ها بر یکدیگر سخنی به میان نیاورده است و امکان ندارد که پیامبر (ص) امر مستحبّی را در طول حیات خود(یا بخشی از آن) ترک نماید. اکنون سه نمونه از این روایات، دو مورد از طریق اهل سنّت و دیگری از طریق شیعه امامیّه را ذکر می‌کنیم که هر دو روایت، چگونگی نماز پیامبر(ص) را بیان می‌کند و در هیچ‌یک کو‌چکترین اشاره‌ای به روی هم قرار دادن دست نشده، چه رسد به چگونگی آن:

الف: حدیث ابی حُمید ساعدی

حدیث ابی حُمید ساعدی را برخی از محدّثان (سنّی) روایت کرده‌اند و ما از کتاب سنن بیهقی نقل می‌کنیم که گفت: او رو به اصحاب پیامبر کرد و گفت: من داناترین شما به نماز رسول خدا (ص) هستم. گفتند: به چه سبب؟ زیرا تو نه بیش از ما پیرو آن حضرت بوده‌ای و نه افزونتر از ما مصاحبتش کرده‌ای. گفت: چرا، گفتند: پس (کیفیّت نماز آن حضرت را) بر ما عرضه کن. ابوحُمید گفت:

رسول خدا(ص) هرگاه می‌خواست به نماز بایستد، دست‌ها را تا برابر شانه‌هایش بالا می‌بُرد، سپس تکبیر می‌گفت و هنگامی که همه اعضایش به حال اعتدال در جای خود قرار می‌گرفت به قرائت می‌پرداخت، آنگاه تکبیر می‌گفت و دست‌ها را تا برابر شانه بالا می‌بُرد، پس از آن به رکوع می‌رفت و دو کف دست را بر زانوها می‌گذاشت و در حال اعتدال که نه سرش را بالا می‌گرفت و نه پایین می‌انداخت، رکوع را انجام می‌داد. سپس از رکوع سر بلند می‌کرد(می‌ایستاد) و می‌گفت: سمع اللّه لمن حمده. آنگاه دست‌ها را تا برابر شانه‌ها بالا می‌بُرد و تکبیر می‌گفت، سپس (برای سجده) متوجّه زمین شده و دست‌هایش را (در سجده) از پهلوهایش جدا می‌گرفت، آنگاه سر از سجده برمی‌داشت و پای چپش را خم می‌کرد و بر آن می‌نشست. انگشتان پاهایش را در سجده باز می‌نمود و سجده دوم را نیز همین‌گونه انجام می‌داد و پس از سجده، تکبیر می‌گفت، سپس پایش را خم کرده بر آن می‌نشست در حالی که هر عضوی به حال اعتدال قرار می‌گرفت. رکعت بعدی را هم به همین کیفیّت انجام می‌داد و پس از دو رکعت در حال قیام تکبیر می‌گفت و دست‌هایش را تا برابر شانه‌ها بالا می‌برد همانگونه که تکبیر افتتاحیّه را انجام می‌داد و در بقیّه نمازش نیز همین‌طور عمل می‌کرد تا به سجده آخر. پس از آن سلام می‌گفت، پای چپ را عقب قرار می‌داد و بر سمت چپ بر وَرِک[3] می‌نشست.

همه گفتند: ابوحمید راست گفت، رسول خدا(ص) بدین گونه نماز می‌گزارد.[4]

این بود حدیثی در مقام بیان کیفیّت نماز رسول خدا(ص) که از طریق اهل سنّت روایت شده که وجه دلالت آن را دانستیم. اکنون به حدیثی که شیعه امامیه روایت کرده توجه کنید:

ب: حدیث حمّاد بن عیسی

حمّاد بن عیسی از امام جعفر صادق (ع) روایت کرده که آن حضرت فرمود: چه قدر ناپسند است برای مردی که 60یا 70 سال از عمرش بگذرد و یک نماز با شرایط کامل انجام نداده باشد. حمّاد گفت: (از این سخن امام (ع)) در دلم احساس حقارت کردم و عرض کردم: فدایت شوم، نماز را (با شرایط کامل) به من تعلیم فرما.

پس ابوعبداللّه (ع) (جعفر بن محمّد‘) راست قامت رو به قبله ایستاد و دست‌هایش را با انگشتان بسته بر روی رانهایش انداخت و پاهایش را نزدیک به هم به فاصلة سه انگشت باز قرار داد و انگشتان پاهایش همه رو به قبله بود و آنها را از قبله منحرف نمی‌کرد و با خشوع و فروتنی تمام بود، پس تکبیر گفت و سوره حمد و قل هو اللّه احد را با ترتیل قرائت کرد، سپس به اندازه نفس کشیدنی در حال قیام صبر کرد و پس از آن تکبیر گفت در حالی که هنوز ایستاده بود، آنگاه به رکوع رفت و دو کف دستش را با انگشتان باز روی کاسه زانوهایش قرار داد و زانوها را به عقب داد تا پشتش صاف شد به طوری که اگر قطره‌ای آب یا روغن بر پشتش ریخته می‌شد به واسطه راست بودن پشتش به هیچ طرف مایل نمی‌گشت، امام گردنش را (در رکوع) راست گرفت و چشمانش را بست و سه مرتبه با ترتیل تسبیح (سبحان رَبّی العظیم وبحمده) گفت، سپس راست قامت ایستاد و چون کاملاً به حال قیام درآمد، گفت: «سمع اللّه لمن حمده» و بعد از آن در همان حال قیام، تکبیر گفت و دستها را تا مقابل صورت بالا آورد، و آنگاه به سجده رفت و دستهایش را قبل از زانوها بر زمین گذاشت و سه مرتبه گفت: سبحان ربّی الأعلى وبحمده، و (در سجده) عضوی از بدنش را بر عضو دیگر نگذاشت و بر هشت موضع سجده کرد: پیشانی، دو کف دست، دو کاسه زانو، دو انگشت ابهام پا، و بینی، ( گذاشتن هفت موضع در سجده بر زمین واجب و گذاشتن بینی بر خاک سنّت است که اِرغام نامیده می‌شود). سپس سر از سجده برداشت و هنگامی که راست نشست، تکبیر گفت و ساق پای چپ را خم کرده، روی آن نشست و پشت پای راستش را بر کف پای چپش گذاشت و گفت: «أستغفر اللّه ربّی و أتوب إلیه»، و در همان حال نشسته تکبیر گفت و بعد سجده دوم را مانند سجده اوّل بجا آورد و همان ذکر تسبیح را در سجده دوم نیز گفت و از عضوی از بدنش برای عضو دیگر در رکوع و سجود کمک نگرفت و در حال سجده دست‌هایش را به صورت بال از بدنش جدا گرفت و ذراعِ دستها را بر زمین نگذاشت و بدین ترتیب دو رکعت نماز بجا آورد .

سپس فرمود: ای حمّاد، این گونه نماز بخوان، و در نماز به هیچ سویی التفات مکن و با دست‌ها و انگشتانت بازی مکن و آب دهان به راست و چپ یا پیش رویت مینداز.[5]

چنان که ملاحظه می‌شود هر دو روایت در صدد بیان کیفیّت نماز واجب است و در هیچکدام کوچکترین اشاره‌ای به روی هم گذاشتن دست‌ها نشده است، زیرا اگر گرفتن دست سنّت بود، امام صادق (ع) در بیان خود آن را ترک نمی‌کرد و حال این که آن حضرت با عمل خود، نماز رسول خدا (ص) را برای ما مجسّم می‌کرد، چون او از پدرش امام باقر(ع) و امام باقر(ع) از پدرانش و آنها از امیرمؤمنان(ع) و او از رسول اعظم صلوات اللّه علیهم اجمعین گرفته‌اند. بنابراین، دست روی دست گذاشتن در نماز بدعت است؛ زیرا گرفتن دست در واقع داخل کردن چیزی است در شریعت که از شریعت نیست.

ج. آموزش نماز به کسی که نماز صحیح نمی‌خواند

در میان محدثان اهل سنت حدیثی است به نام «حدیث المسیء صلاتُه» یعنی حدیث کسی که نماز خود را صحیح نمی‌خواند، در این حدیث چنین آمده است:

ابوهریره می‌گوید: پیامبر وارد مسجد شد، مردی نیز وارد مسجد شد و نماز گزارد، سپس به حضور پیامبر آمد و سلام کرد. پیامبر سلام او را پاسخ گفت و فرمود: برگرد و دو مرتبه نماز بخوان، رفت و نماز گزارد و به سوی پیامبر بازگشت، پیامبر نیز فرمود: برگرد باز نماز بگزار، این کار سه بار تکرار شد، سرانجام آن مرد عرض کرد: سوگند به خدایی که تو را به حق مبعوث کرده است، من جز آنچه انجام می‌دهم، چیزی نمی‌دانم، چه بهتر که نماز را به من بیاموزی.

در این هنگام پیامبر فرمود: هرگاه به نماز ایستادی تکبیر بگو، سپس آنچه از آیات قرآن می‌دانی، بخوان، سپس رکوع کن به گونه‌ای که بدنت آرام گردد، آنگاه پیامبر دیگر اجزا و شروط نماز را به او می‌آموخت[6] و هیچ اشاره‌ای به گذاردن دست راست بر دست چپ نمی‌کند، در حالی که اگر این کار واجب و یا مستحب مؤکد بود، از گفتن آن خودداری نمی‌کرد.

نظر ائمّه اهل بیت(علیهم السلام)

با توجه به آنچه تاکنون گفته شد، روشن گردید که سنت بودن دست روی دست گذاشتن در نماز ثابت نشده است، بدین جهت می‌بینیم که ائمّه اهل بیت(علیهم السلام) از این عمل (گرفتن دست در نماز)، احتراز می‌کردند و آن را از افعال مجوس در مقابل پادشاه می‌دانستند.

محمّد بن مسلم از امام جعفر صادق یا امام محمّد باقر ‘روایت کرده، می‌گوید: به آن حضرت عرض کردم: حکم کسی که دستش را در نماز بر دست دیگر می‌گذارد، چیست؟ فرمود: این عمل، تکفیر است و نباید انجام شود.(تکفیر به معنی تعظیم در مقابل پادشاهان است).

زراره از حضرت امام محمّد باقر (ع) روایت کرده که فرمود: بر تو باد توجه به نماز، و در نماز تکفیر مکن(دستهایت را بر هم مگذار)، زیرا مجوس این عمل را انجام می‌دهند.

صدوق به سندی از امیر مؤمنان علی (ع) روایت کرده که آن حضرت فرمود: مسلمان دستهایش را در نماز جمع نمی‌کند و در حالی که در مقابل خدای عزّ وجلّ ایستاده است، تشبّه به اهل کفر (یعنی مجوس) نمی‌ورزد.[7]

در خاتمه یادآوری می‌کنیم که آقای دکتر علی سالوس بعد از نقل نظریات و فتاوای فقهای شیعه و سنّی، (در مورد نهادن دست‌ها بر یکدیگر در حال نماز) به کسانی که دست روی دست گذاشتن را حرام می‌دانند حمله کرده و می‌گوید: «کسانی که قائل به حرمت و مبطل بودن این عمل هستند یا تنها آن را حرام می‌دانند، به واسطه تعصب مذهبی، بین مسلمین اختلاف و تفرقه ایجاد می‌کنند».[8]

جا دارد از ایشان پرسیده شود: اگر تلاش و بررسی وتحقیق در کتاب و سنّت، شیعه را به این نتیجه رسانده که گرفتن دست در نماز، امری است که بعد از نبی اکرم(ص) پیدا شده و مردم در زمان خلفا به آن امر می‌شدند، گناه شیعه چیست؟ و در این صورت هر کس گمان کند که آن عمل جزئی از نماز است چه واجب باشد یا مستحب، تحقیقاً در دین امری را بدعت نهاده که از دین نیست. آیا جزای کسی که در کتاب و سنّت اجتهاد و تحقیق نماید این است که با تیر اتّهام به تعصّب مذهبی و ایجاد اختلاف، مورد هدف قرار گیرد؟

اگر این اتّهام بجا باشد، آیا امام مالک را نیز می‌توان این گونه متّهم کرد؟ زیرا او گرفتن دست را مطلقاً، یا در نمازِ واجب، مکروه می‌داند. آیا می‌توان امام دارالهجره را به تعصّب مذهبی و ایجاد خلاف متّهم کرد؟

به چه دلیل دست بسته نماز خواندن را نشانه تعصّب مذهبی و میل به اختلاف بین مسلمین نمی‌دانید؟ قضاوت با شماست.

--------------------------------------------------------------------------------
[1] . محمّد جواد مغنیه: الفقه علی المذاهب الخمسه، ص 110، وملاحظه شود «رسالة مختصرة السدل» ا از دکتر عبدالحمید، ص 5.
[2] . محمد حسن نجفی، جواهر الکلام:11/15ـ16.
[3] . تورک عبارت است از این که انسان در حال نشستن بر روی پای چپ بنشیند، وروی پای راست را بر کف پای چپ قرار دهد.
[4] . سنن بیهقی:2/72، 73، 101، 102; سنن أبی داود:1/194، باب افتتاح الصّلاة، حدیث 730ـ736; سنن ترمذی:2/98، باب صفة الصّلاة.
[5] . شیخ حرّ عاملی: وسائل الشیعه، 4، باب 1 از ابواب افعال نماز، حدیث 1، و باب 17،
حدیث 1و2.
[6] . صحیح بخاری، ج1، ص 189، شماره 793; صحیح مسلم:2/11.
[7] . شیخ حرّ عاملی، وسائل الشیعه:4، باب 15 از ابواب قواطع الصّلاة، حدیث 1، 2و 7.
[8] . فقه الشیعة الإمامیه ومواضع الخلاف بینه و بین المذاهب الأربعه:183.

گردآوری:گروه خبر سیمرغ
www.seemorgh.com/news

منبع:tohid.ir

دروس اول تاششم دین و زندگی پیش دانشگاهی

تدریس ادروس ول تاششم دین و زندگی پیش دانشگاهی  

 دانلود دروس ۱ تا3 از لینک زیر :  

 http://s2.picofile.com/file/7571684622/guid_teacher.pdf.html

 دانلود دروس 4 تا6 از لینک زیر : 

http://s2.picofile.com/file/7571695157/lesson4_5_6.pdf.html